2024 Tata Steel Satranç Turnuvası'nın Kazananı GM Wei Yi

 

Satrancın ‘Wimbledon’ı olarak ün salmış, Tata Steel’in 86.cısı büyük bir heyecanla son buldu. Ustalar kategorisinde 12. Tura gelmeden önce GM Abdusattorov’un tek başına lider götürdüğü turnuva, Özbek yeteneğin galibiyetiyle sonuçlanacağa benziyordu. Aynı turnuvada geçen sene de uzun bir süre lider olan GM Abdusattorov yarım puanla önde girdiği son turda beyaz taşlarla kaybetmiş, ve onu yarım puanla takip eden GM Giri’nin galibiyetiyle turnuvayı adeta elinden kaçırmıştı. Bu sene ise bu talihsizliği telafi etmek isteyen GM Abdusattorov bitime iki tur kala 11. turda 6,5 puanlı tek başına liderliği almıştı.

Ancak, 12. turda GM Vidit’in beyaz taşlarla harika bir teknik ile bir piyon önde karışık kale-fil finalini galibiyete çevirmesiyle işler karışmış ve 12. Tur bittiğinde 5 kişi liderliği paylaşıyordu. 2023 yılında Türkiye İş Bankası Süper Satranç Ligi’nde oynayan Hintli Büyükustalar Vidit ve Gukesh, geçen senenin şampiyonu Hollandalı Büyükusta Anish Giri, 2022 yılında ligimizde oynamış genç yetenek Özbek Büyükusta Abdusattorov ve Türk satrançseverlerin 2014 Türkiye İş Bankası Süper Satranç Ligi’nden hatırlayabileceği Büyükusta Wei Yi 7,5 puanla eş puandaydılar. 13. ve son turda ise 7,5 puanlı GM Wei Yi beyaz taşlarla eş lider olan GM Vidit ile karşılaşacakken GM Gukesh siyah taşlarla İranlı GM Maghsoodlo ile, GM Abdusattorov beyaz taşlarla geçen senenin Challengers galibi GM Donchenko ile, iki yerel kahramanı karşı karşıya getiren Hollanda derbisinde ise GM Giri beyaz taşlarla GM Warmerdam ile karşılaştı.

7,5 puanlı beş lideri yarım puan eksikle takip eden GM Praggnanandhaa ve GM Firoujza ise liderlerin olası bir puan kaybını değerlendirmek için birbirlerine karşı kesin galibiyet arıyorlardı. Büyük bir heyecana sahne olan son tur hayal kırıklığı yaratmadı ve galibi ilgilendiren beş oyunun dördü bir tarafın galibiyetiyle sonuçlandı. 12. tur sonrası sıralama:

Mücadeleci ruhu ve agresif stiliyle bilinen GM Maghsoodlo beyaz taşlarla fazla hırslı 16. Axf7 hamlesinden sonra atağını geliştiremeyince GM Gukesh yavaş yavaş pozisyonun kontrolünü eline aldı ve şahını güvenliğe ulaştırdıktan sonra da galip geldi.

            Hollanda derbisindeyse GM Giri beyaz taşlarla çok fazla oynanmamış ve agresif bir devamyolu olan 7.g4 ile rakibini açılıştan baskı altına almaya gayret etti. Ters taraflara rok atan şahlar, GM Giri’ye şah kanadındaki piyonlarını rahatça sürme imkânı sağladı. 20.Fxg6 hamlesiyle filini rakibinin şahının önündeki g6 ve f7 piyonlarıyla değişen GM Giri, objektif olarak bir avantaj elde etmemiş olsa da oyunu siyahlar için oldukça zor hale getirmeyi başarmış oldu. Rakibinin hatalarını değerlendiren GM Giri, avantajını aşağıdaki pozisyondaki kombinezonla galibiyete çevirmeyi bildi!

Burada beyazların kazanan kombinezonunu bulabilir misiniz? Cevabı haberin sonunda bulabilirsiniz.

            GM Abdusattorov, GM Donchenko ile olan mücadelesindeyse rakibinin Najdorf tercihine karşı nispeten az oynanan 6. Vd3 varyantıyla cevap verdi. Daha sonra kısa rok ile devam eden beyazlar açılıştan oynanabilir fakat eşite yakın bir pozisyon elde etti. Özbek usta GM Donchenko’nun vezir değişimi tekliflerini reddederek galibiyete oynadığını gösteriyordu. 25. h3 hamlesiyle kalite feda edip risk alan GM Abdusattorov, hemen bir avantaj elde edemese de rakibinin hatalarıyla avantajı ele geçirdi ve kazanç bir vezir finaline girerek avantajını puana çevirmeyi başardı.

            Beyaz taşlarla GM Wei Yi’yi siyah taşlarla GM Vidit’le karşı karşıya getiren diğer oyundaysa GM Wei Yi ilk bakışta pek de iddialı görünmeyen, beyazların piyonlarını c3-d4-e3’e taşlarını ise Af3-Fd3-Abd2 şeklinde yerleştirdiği Colle açılışını tercih etti. Siyaha bir sürü imkan tanıyan bu açılışta beyazların fikirleri de zor değildir.

 

Beyazlar Ae5 ve f4 ile e5 karesindeki kontrolünü arttırıp daha sonra belki şah kanadından oynayabilir. Bir diğer fikir ise:

 

Beyazların e4 sürüşüdür. Bunu rok atıp Ke1 ile de destekleyebilir. Siyahlar ise buna karşılık isterlerse fili d6 veya e7 karelerine ve b6 sürerek Fb7 oynayabilir. GM Wei Yi oyunda e4 fikrini tercih ederek piyon kırışmalarından sonra d4’teki izole piyonuyla kalarak dengesiz bir oyun elde etmeyi başardı. Daha sonra, GM Wei Yi e1’deki kalesini e4 karesinde yaşanan değişmelerden sonra h4 karesine atarak hem niyetini hem de yaratıcılığını gösterdi. Bu noktada ilk 15 hamle için neredeyse 1 saat harcamış olan GM Vidit, rakibinin atağını 15... f5 hamlesiyle kesmeyi deneyerek e6 karesinde ve a2-g8 çaprazında önemli bir zayıflık yaratmış oldu.

            Kısa süre sonra GM Vidit rakibin baskısını e6’daki piyonu vererek azaltmaya çalıştı. Fakat, bu çaba, GM Wei Yi’nin enerjik oyununa karşı yeterli olmadı. 22. Kxh7 hamlesiyle kalite feda eden Çinli büyükusta hücumuna devam etti ve çok güzel bir galibiyete imza attı.

            GM Praggnandhaa ile GM Firouzja arasındaki mücadelede taraflar hiçbir zaman eşitlikten uzaklaşmayarak berabere kalınca, turnuvayı dört kişi eş puanla bitirmiş oldu: GM Gukesh, GM Giri, GM Abdusattorov ve GM Wei Yi. Turnuvanın eşitlik bozma kurallarına göre dört oyuncu iki oyunluk yarı final ve kazananlar ise tek oyunluk final maçına çıktılar. Oyunların hepsi 3 + 2 zaman temposunda oynandı. Bu oyunların neticesinde de eşitlik bozulmadığı takdirde oyuncular, beyazın 2 dakika 30 saniyesi, siyahın ise 3 dakikası olduğu ve taraflara 1. hamleden itibaren 2 saniye eklendiği oyunları bir taraf kazandığı anda bitecek şekilde oynayacaklardı.

Yarı finalde GM Wei Yi, GM Abdusattorov ile eşleşirken GM Giri de GM Gukesh’le karşılaştı. İlk oyunda GM Wei Yi, 22.h5 hamlesiyle agresif satrancına devam etse de avantaj elde edemediği gibi rakibi c3’te bağlı geçer elde edince bariz kötü kaldı. Tamamen kayıp konumda olan GM Wei Yi, zaman sıkışması ve rakibinin bir anlık hatasıyla berabere kalarak ipten dönmüş oldu.

Yukarıdaki pozisyonda siyahların bir kale önde olduğunu ve b3’te vezir çıkması engellenemeyecek bir geçere sahip olduğunu görüyoruz. Buna karşılık siyahların tek sorunu şahının güvende olmaması. Bu sebeple siyahların 51…Ve2+ hamlesiyle şah çekip beyaz vezirin şah çekebileceği e6 karesini elinden alması gerekiyordu. Siyahlar 51…Ve2+’den sonra beyazların d5’ten çekmeye başlayacağı şahları birkaç hamlede defedebilirdi. Fakat, siyahların 51…Vxc1?? hamlesi beyazlara 52. Ve6 imkanını verdi ve oyun sürekli şah temasından ötürü berabere bitti.

İkinci oyundaysa beyaz taşlarla 1.e4 oynayan GM Abdusattorov’a karşı GM Wei Yi 1…Af6 hamlesiyle üst seviyelerde fazla başvurulmayan Alekhine açılışını tercih etti. Kısa sürede karışan oyunda 29.g3 hamlesiyle GM Abdusattorov 3 hamle tekrarına gitmeyerek oynamayı tercih etti. Yıldırım oyunlarının ayrılmaz bir parçası olan zaman sıkışmalarında bolca hataya sahne olan oyunu kazanan taraf GM Wei Yi oldu ve finale yükseldi.

            Diğer yarı final mücadelesinin ilk karşılaşmasında Kabul Edilmeyen Vezir Gambiti açılışı oynandı. Açılıştan avantaj elde edilememesinden sonra tarafların çift kale, at ve asimetrik altı piyonunun olduğu oyunortasında GM Gukesh bir anda önce atını daha sonra da oyunu kaybetti. Siyah taşlarla ilk oyunda galibiyet alan ve ikinci oyunda beyazlarla oynayacak olan GM Giri’nin tur atlaması beklenirken GM Gukesh açılıştan dengesizlik yaratmayı başardı. Rakibinin hafif hatası 20.h3 hamlesine karşı geçici bir piyon fedası olan 20…e4 ile inisiyatifi elde etti. Daha sonra bu inisiyatifi çift fil avantajına çeviren GM Gukesh, rakibinin koordine olmayan taşlarına karşı pek de zorlanmadan galip geldi. Böylelikle bu mücadelede eşitlik bozmaya gidildi. Beyaz taşlar ve 2,5 dakika ile başlayan GM Gukesh sakin bir açılış tercih etti. Beyaz filini verip neredeyse tüm piyonlarını beyaza süren GM Giri ise pozisyonu eşit tutmaya çalışıyordu. Ancak, vezir kanadındaki piyonları sürdükten sonra oyunu açmayı başaran GM Gukesh, çift fili ve kaleleriyle rakip kampa sızıp oyunu bitirmeyi bildi.

            Bu sonuçlarla birlikte GM Gukesh ve GM Wei Yi arasında final karşılaşmasına geçildi. İlk oyunda beyaz taşlar yine GM Gukesh’teydi. Vezir gambitinin Ragozin Savunması’nı tercih eden GM Wei Yi, açılıştan oynanabilir bir pozisyon elde etti ve hemen vezir kanadı piyonlarını hareketlendirdi. A hattında geçer piyon elde etmeyi başarsa da GM Gukesh’in vakitli savunması önce rakip piyonu a5 karesinde tutmayı daha sonraysa değişmeyi başardı. Neticede, şah kanadında tarafların dörder piyona sahip olduğu kale finali ise iki taraf için de kolay bir beraberlik anlamına geliyordu. İkinci oyunda ise, beyaz taşlarla oynayan GM Wei Yi, tekrardan teoriden nispeten uzak ve daha az popüler olan 1.Af3 d5 2.e3 Af6 3. c4 e6 4.b3'ü tercih etti. Daha sonra vezir kanadında bir minorite atak başlatan GM Wei Yi, b piyonunu b5’e kadar sürüp rakibin c6’daki piyonuyla değişerek c6 karesinde zayıf bir piyon yaratmayı başardı. Beyazların şahını zayıflatmak fikriyle h5 ve h4 süren GM Gukesh, siyah taşlarla kötü duruma düşmese de oyun ortasında iyi savunmayı bulamayarak önce filiyle atı değişti daha sonra ise c6’daki zayıf piyonunu koruyamayıp kayıp konuma geçti. Kazanç konumu elde ettikten sonra hata yapmayan GM Wei Yi hem oyunu hem de turnuvayı kazanmış oldu!

 

GM Wei Yi dinamik oyunu ve sade açılış tercihleriyle satrançseverlerin 2024 yılında takip edeceği bir isim olarak kendini göstermiş oldu.

            Tata Steel Satranç Turnuvasının Challengers Kategorisindeyse 2006 doğumlu Hintli GM Leon Mendonca pek de iyi başlamadığı turnuvayı 9,5 puanla tek başına birinci bitirdi ve seneye Ustalar kategorisinde oynamaya hak kazandı. Böylelikle, takip etmekte zorlandığımız Hintli genç yeteneklere bir yenisi daha eklenmiş oldu.

Türkiye’nin bir numarası GM Mustafa Yılmaz ise kötü başladığı turnuvadaki formunu toparlamayı başaramadı. Turnuvayı 5 puanla bitiren GM Yılmaz, kötü formuna rağmen mücadeleci satrancından vazgeçmeyerek kazansa da kaybetse izleyenlere keyifli bir satranç gösterdi. İki senedir Tata Steel Turnuvası’nda boy göstererek bizlere bu heyecanı yaşatan GM Mustafa Yılmaz’ı gelecek sene de görmeyi umuyoruz.

 

Şekil 1’in cevabı: 30. Kxf7+ Vxf7 31. g6 Ve6 (Vezir d7 karesini korumazsa beyaz kalenin oraya inişi bitirici olacaktır. 31… Vxg6 oynanırsa 32. Kg1’den sonra siyah vezir yine düşecekti.) 32. Kd7! (Yine de kalemizi iniyoruz.) Vxd7 33. Vh7+ ve arkasından siyah vezir düşer. Eğer 30. Kxf7 Şxf7 olursa 31. Vh7 Şf8 32. Kf1+’tan sonra oyun yine biter.

Not: Haber başlığındaki fotoğraf turnuvanın resmi websitesinden alınmıştır: © Jurriaan Hoefsmit – Tata Steel Chess Tournament 2024