Satranç dünyasının en önemli ve belki de en benzersiz turnuvası olan FIDE Dünya Kupası başladı. Küreselleşen dünyada, spor etkinliklerinin birbirlerine benzemeleriyle benzersizliği anlatmak zor olsa da bunu görünce farklılığını anlamak hiç de zor değil. Benzersizliğinin en büyük göstergelerinden biri, normalde karşılaşması zor olacak, aralarında ciddi bir puan farkı olan ancak eleme usulünde birbirlerine kök söktürebilecek rakipleri karşı karşıya getirmesi açısından diğer kapalı veya açık turnuvalardan farklı olmasıdır.

İlk olarak 2000 yılında yapılmış olan Dünya Kupası günümüz formatına kaba hatlarıyla 2005 yılında kavuştu: Dünyanın en iyi oyuncularının eleme usulü oynadığı devasa bir turnuva! 2005-2019 yılları arasında 128 kişinin eleme usulü oynadığı ve kazananın da Dünya Satranç Şampiyonluğu Adaylar Turnuvası’na katılma hakkı kazandığı turnuva 2019 yılında 206 kişiye çıkartıldı. Ödül havuzunun ve prestijinin yanında Adaylar Turnuvası için sağladığı katılım biletinden ötürü en iyi oyuncuların dahi ilgisini çeken bu turnuva 2025 yılında Dünya satrancının belki de en hızlı yükselen yıldızı Hindistan’da olması şaşırtıcı olmaktan ziyade günümüz satrancının dominant ülkesini işaret etmesi bakımından manidardır. FIDE Dünya Satranç Kupası Hindistan’ın en küçük eyaleti ve eski bir Portekiz sömürgesi olan Goa’da oynanıyor.

Toplamda 206 kişinin oynadığı bu turnuvaya katılma hakkı kazanan kişilerin kriterleri şöyledir:

Şimdiki Dünya Şampiyonu: 1 kişi
Bir önceki (2023’teki) Dünya Kupası kazananı, finalisti ve diğer iki yarı finalistinden: 4 kişi
Dünya Kadınları Şampiyonu: 1 kişi
Dünya Gençler (20 yaş altı) şampiyonu: 1 kişi
Kıta turnuvalarından kalifiye olanlar: 80 kişi
Yukarıdaki kriterlerden kalifiye olmayıp Haziran 2025 rating listesinde ilk 13’te olan: 13 kişi
2024 Satranç Olimpiyatları Açık Kategorisi’ndeki sıralamadan seçilecek: 100 kişi
FIDE Başkanı’nın seçeceği 4 kişi
Organizasyonun seçeceği 2 kişi

Tüm bu yukarıdaki kalifikasyon kriterleri ile toplamda 206 kişi bu turnuvada yarışıyor.

Seçilen oyuncular birbirleriyle bir beyaz bir siyah olmak üzere iki oyun üzerinden eleme usulü bir maç yapıyorlar. Bu maçın zaman kontrolü tüm oyun boyunca tarafların 90 dakikasının olduğu, 40. hamlede 30 dakika ek süre aldıkları ve ilk hamleden beri her hamlede 30 saniye ekleme aldıkları klasik tempoda oynanıyor. Bu maçın genel skoruna göre kazanan taraf bir üst tura çıkarken kaybeden taraf ise en yakın uçak biletine bakıyor. Eşitlik olduğu durumda ise taraflar ilk olarak 1. hamleden itibaren 10 saniyelik ekleme aldıkları 15 dakikalık bir siyah ve bir beyaz oynadıkları rapid maç oynuyorlar. Burada da eşitlik bozulmazsa ilk hamleden beri 10 saniyenin eklendiği ve tarafların 10 dakikasının olduğu ve hem beyaz hem de siyah oynadıkları bir rapid maç daha yapıyorlar. Eğer burada da eşitlik bozulmazsa, taraflar iki renkle de oynayacakları iki oyunluk 5 + 3 tempoda bir diğer maç yapıyorlar. Bu maçta da eşitlik bozulmadığı durumda taraflar yine iki oyunluk bir maç yapıyorlar, fakat bu sefer maçın tempou 3 + 2’lik yani tarafların toplamda 3’er dakikasının olduğu ve birinci hamleden itibaren her hamlede 2 saniye eklendiği blitz temposunda bir maç yapıyorlar. En nihayetinde bu maçta da eşitlik bozulmazsa taraflar beyazların 4 dakikaya ek olarak ilk hamleden beri saatlerine her hamlede 2 saniye eklendiği koşullarda siyah olmak için bir teklifte bulunuyorlar. Siyah olmak için verilen bu tekliflerden en düşüğü kabul ediliyor ve bu teklifi veren oyuncu siyah olarak oyuna başlıyor. Aynı 2 saniye eklemeye sahip olmasına rağmen bu kadar süre avansı veren siyahın eşitlik durumunda kazanmış sayıldığı ve bir defa oynanan bu maça “ani ölüm” (sudden death) deniyor.

206 kişilik eleme turnuvasının kısa sürmeyeceği açıktır. Nitekim, FIDE Dünya Kupası da 30 Ekim ile 27 Kasım arasına yayılan ve takvimlerdeki en uzun turnuvalardan biridir. Oyuncular iki günde klasik formattaki iki oyunu oynadıktan sonra eşitliğin bozulmadığı durumda yukarıda bahsedilen eşitlik bozmaların hepsini bir gün içerisinde oynuyorlar.

Turnuvanın ödül havuzu toplamda 2 Milyon USD’dir. İlk turda elenenlerin dahi 3.500 USD kazandığı turnuvadaki ödüller aşağıdaki gibi dağıtılıyor.

Formatı yukarıda açıklandığı şekliyle olan ve ödülleri aşağıdaki tabloda açıklandığı gibi olan bu presitjli turnuvanın ilk turunda Türkiye’yi temsil etme hakkı kazanan ve seribaşı olmamasına rağmen kendisinden daha kuvvetli oyuncuyu yenmeyi başaranları görebilirsiniz.

Bu turnuvaya ülkemizden GM Yağız Kaan Erdoğmuş, GM Ediz Gürel, GM Mustafa Yılmaz ve GM Emre Can katıldılar. Bu seneki FIDE Dünya Kupası’nın en genç ikinci katılımcısı GM Yağız Kaan Erdoğmuş – 2013 doğumlu IM Faustino Oro’dan sonra - olurken, bundan önceki 2023 FIDE Dünya Kupası’nın en genç temsilcisi olarak mücadele etmiş olan GM Ediz Gürel ile birlikte son iki Dünya Kupasına katılan en genç oyuncular arasında ülkemizden Ediz ve Yağız Kaan’ın olması, onların yetenekleriyle ülkemizin potansiyelini göstermesi bakımından kayda değerdir.

İlk Turda Temsilcilerimiz

GM Yağız Kaan Erdoğmuş rakibi ve turnuvanın sonuncu seribaşısı Libya’lı CM Abugenda Nagi’yi hem beyazla hem de siyahla oldukça dominant bir oyunda yenmeyi başardı. İki oyun da açılışta kötü oynayan rakibi nasıl cezalandırmak gereği konusunda ders niteliğinde oyunlar oldu.

GM Ediz Gürel ise Monaco’lu tecrübe sahibi rakibini aynı ikna edici skorla, 2 – 0 yendi. Oyundan sonra rakibiyle ayaküstü bir analiz ve sonrasındaysa röportaj verdi.

GM Mustafa Yılmaz da rakibi, yerel kahramanlardan IM Harshavardhan, G. B.’yi 1,5 – 0,5 skorla geçti.

GM Emre Can ise 2002 doğumlu genç Boşnak rakibine klasik tempoda 1 – 1 berabere kalıp, eşitlik bozmalarda 2 – 0 kaybederek turnuvaya ilk turda veda etmiş oldu.

İlk Turun Sürpriz Sonuçları

Hindistan’ın Goa Eyaleti’nden olan GM Leon Luke Mendonca’nın (2620), ev sahiplerinin de ev sahibi sıfatıyla Çinli rakibi IM Shixu B. Wang’a 0,5 – 1,5 kaybetmesi ilk turun önemli hayal kırıklıklarından biri oldu. İlk turdaki bir diğer hayal kırıklığıysa, rating olarak aşağıda olan fakat büyük bir yeteneğe sahip kişinin kazanmasına ne kadar hayal kırıklığı denilebilirse, Arjantinli IM Faustino Oro Hırvat rakibi GM Ante Brkic’e eşitlik bozmalar neticesinde galip geldi.

İkinci Turda Temsilcilerimiz

GM Mustafa Yılmaz ikinci turda Çinli rakibi GM Xiangzhi Bu ile eşleşti. Klasik iki partide eşitlik bozulmayınca eşitlik bozma gününe uzayan maçın ilk rapid oyunu siyah taşlarla kuvvetli rakibine karşı tutmayı başardı. İkinci oyundaysa Mustafa beyaz taşlarla açılıştan belli bir avantaj elde edince Çinli rakibi oyunu bir taş fedasıyla karıştırmayı denedi. Hızlı tempoda oynanan bu oyunda GM Bu, taş geride kalmış olsa da sahip olduğu fazladan üç piyonla oyunu eşitliğe daha yaklaştırmayı başardı. Ancak oluşan oyunsonu konumunda beyaz taşların ve şahın aktivitesine karşı oldukça dikkatli oynaması gereken Çinli GM, Mustafa’nın taşlarını iyi koordine ederek kurduğu baskıya dayanamadı. Böylelikle GM Mustafa Yılmaz 2697 elolu rakibini yenerek 3. Tura çıkmayı başarmış oldu.

GM Ediz Gürel ise Alman GM Frederik Rasmus ile karşılaştı. Ediz’in beyaz taşlarla oynadığı ilk turda beyazlar önemli bir avantaj elde edemedi ve aynı renkli fil finalinde taraflar beraberlikte anlaştılar. İkinci oyundaysa Alman GM beyaz taşlarla Caro-Kann’da zararsız görünmekle beraber bir piyon fedasıyla beyaz taşların aktif olduğu bir hazırlık oynadı. Vezirleri değişmeyi tercih eden GM Gürel, kendini rakibin çift filinin olduğu bir oyun ortasında buldu. Bu bölümdeki baskıyı defetmeyi başarsa da oyunsonunda rakibinin aktif şahına karşılık kendisinin nispeten güvensiz şahının olduğu konumda avantajı eline alan rakibi buradan oyunun sonunu getirmeyi bildi. Bu sonuçla beraber Ediz turnuvaya ikinci turda veda etmiş oldu. Genç yeteneğimiz 2023 yılında yapılan bir önceki Dünya Kupası’nın en genç katılımcısı olarak ilk turda -harika bir feda ile Velimir Ivic’i tek bir oyunda yenmiş olmasına rağmen- eşitlik bozmalar neticesinde elenmişken bu sene 2. Turu görmeyi başardı.

GM Yağız Kaan Erdoğmuş ise Çinli IM B. Wang Shixu’yu klasik tempoyla oynanan maçta 2 - 0 yenerek yine öğretici oyunlara imza atmış oldu ve bir üst tura yükseldi.

İkinci Tur Sürprizleri

Bu turda da önemli sürprizler yaşandı. Filipin asıllı olup Amerika’yı temsil eden elit GM’lerden Wesley So, Litvanyalı rakimi GM Titas Stremavicius’a karşı 1,5 – 0,5 kaybetti. Bir diğer Amerikalı GM Hans Moke Niemann ise İtalyan GM Lorenzo Lodici’ye eşitlik bozmaların ilk maçında kaybederek turnuvaya veda eden diğer bir favori oldu. GM Ian Nepomniaichtchi de Hintli GM Ghosh Diptayan’a sürpriz bir şekilde kaybederek ülkesine dönenler arasında yer aldı.

Bu turda bir diğer ilgi çeken mücadele ise Alman GM Rasmus Svane ile Azerbaycanlı GM Rauf Mamedov arasındaki maçta gerçekleşti. Taraflar tüm eşitlik bozmalarda da birbirlerine galip gelemeyince “anî ölüm” formatında son bir oyun daha oynadılar. Siyah taşları 3 dakika 2 saniye ile alan Rauf, 4 dakika 2 saniyesi olan rakibine kaybetmediği taktirde bir üst tura çıkacaktı. Bu heyecanlı karşılaşmayı canlı izlemek için linke tıklayabilirsiniz.

Üçüncü Turda Temsilcilerimiz

GM Mustafa Yılmaz bu turda Ermeni GM Shant Sargsyan ile eşleşti. 2002 doğumlu Ermeni usta ilk turda siyah taşlarla Mustafa’nın yaptığı hatayı değerlendirerek ilk oyunu kazandı. İkinci turda siyahlarla kazanmak zorunda olan GM Yılmaz, rakibinin açılış tercihinden oyun içerisinde verdiği kararların neredeyse hepsinin avantajı elde etmek yerine eşitliği pekiştirmek amacıyla oynadığı karşılaşmada avantaj elde etmekte zorlandı ve beraberede anlaşmak zorunda kaldı. Bu sonuçla beraber turnuvaya veda etse de üçüncü tura çıkma başarısını göstermiş oldu.

GM Yağız Kaan Erdoğmuş ise elit GM’ler arasında yıllardır bulunan Macar GM Richard Rapport ile karşılaştı. Bu tura kadar oynadığı 4 oyunda 4 kere kazanan temsilcimiz kuvvetli rakibi karşısında ilk iki klasik partide beraberlik elde etmeyi başardı ve maçı eşitlik bozmaya taşıdı. İlk eşitlik bozma oyununda beyaz taşlarla açılıştan avantaj elde edemese de iki piyon gerideki oyunsonunda beraberlik şansları olan temsilcimiz zaman baskısının da etkisiyle doğru savunmayı bulamadı ve ilk oyunu kaybetti. İkinci oyunda siyah taşlarla kazanmak zorunda olan Yağız Kaan, dinamik satrancıyla rakibin taşlarını kötü konumda bırakmayı başararak önemli bir avantaj elde etti. Daha sonra açmayı başardığı h hattından kaleleriyle rakip kampa doğru hücum eden GM Erdoğmuş pozisyonu kazanç hale getirmeyi başardı. Ancak, rakibinin dirençli savunması ve yine etkisini gösteren zaman baskısıyla avantajını galibiyete götürmek için en ideal yolları seçemeyen temsilcimiz iki piyon kale file kale fil piyon olan bir oyunsonuna gitmek durumunda kaldı. Piyonları değişip filini de kalan piyona vurarak kale file kaleye giden GM Rapport bu konumu tutmakta zorlanmadı ve temsilcimizi elemeyi başardı.

Bu neticelerle tüm temsilcilerimiz turnuvadan elenmiş olsalar da 4 oyuncu ile katıldığımız bu turnuvada ülke olarak iyi bir performansın yanında bireysel olarak önemli tecrübe edinildiğini söyleyebiliriz. 2023 FIDE Dünya Kupası’nda ülkemizi temsil eden GM Vahap Şanal’ın dördüncü tura çıkarak burada da oyunun efsanelerinden GM Ivanchuk’a kıran kırana geçen bir eşitlik bozma maçlarında kaybederek elenen ve bu zamana kadar Dünya Kupaları’nda ülkemiz adına gösterilen en iyi performansa iki oyuncuyla yaklaşmış olunması ilerisi için umut vaat edicidir.

Üçüncü Tur Sürprizleri

Bir önceki turda GM Ediz Gürel’i eleme başarısı gösteren GM Frederik Svane bu turda da Dünya Şampiyonu GM Gukesh’i klasik oyunlarda 1,5 – 0,5 yenmeyi başararak bu turun dikkat çeken sürprizlerinden birine imza atmış oldu.

GM Anish Giri’yi yine klasik kısımda yenmeyi başaran bir diğer Alman GM Donchenko da üst tura çıkan sürprizler arasına ismini yazdırdı. Üçüncü turda Niemann’ı yenen İtalyan GM Lodici bu turdaysa İngiliz efsane GM Michael Adams’ı yenerek dikkatleri üzerine çekmeye devam etti. Jospem rumuzuyla internet satrancını kasıp kavuran isimlerden olan Meksikalı GM Jose Martinez Alcantara Özbek GM Abdussattorov’u klasik maçta 2 – 0 yenerek masa başı satrancındaki iddiasını göstermiş oldu. İsveç’in yıldızı GM Nils Grandelius ise eşitlik bozma gününe gitmeden Azerbaycanlı favori GM Mamedyarov’u yenerek üst tura çıkmayı başaranlar arasına girdi.

10 Kasım günündeki dinlenmeden sonra turnuva 11 Kasım günü dördüncü turla beraber devam edecektir.

2025 FIDE Dünya Kupası Hindistan’ın Goa Eyaleti’nde Başladı!

Son Haberler

Avrupa Satranç Kulüpleri Kupası Sona Erdi!

Avrupa Satranç Kulüpleri Kupası Başladı

Avrupa Takımlar Satranç Şampiyonası Sona Erdi!