Kaynak: https://www.facebook.com/chessbaseindia

GM Dommaraju Gukesh (2783) vs GM Liren Ding (2728) – 25.11.2024

Dünya şampiyonası oyunlarında, oyuncular tek başlarına değil bir ekip olarak hazırlanırlar. Bu hazırlıklar aylarca sürer ve taraflar birbirlerini özel hazırlıklarla şaşırtmak isterler. İlk maçlarsa genellikle beraberlikle sonuçlanır. Çünkü iki tarafta karşı ekibin neler hazırladığını görmek ister ve oyuncular fazla risk almak istemezler. Fakat bu sefer durum çok farklıydı.

1.e4 e6

Ding’in tercihi herkesi şaşırtmıştı. Genellikle 1…e5 tercihi kullanan son şampiyon, GM Ian Nepomniachtchi ile oynadığı Dünya Şampiyonluğu maçında da nadiren kullandığı Fransız Savunmasını tercih etti.

2.d4 d5 3.Ac3 Af6 4.e5 Afd7 5.f4 c5 6.Ace2 (D)

Fransız Savunması, Steinitz Varyantı, genç Gukesh ve ekibinden ilginç bir tercih. Beyazın genel fikri c piyonunu serbest bırakmak ve 6…cxd4?! 7.Axd4 ile merkezi domine etmek istiyor.

6…Ac6 7.c3 a5!? (D)

İlginç bir hamle, altında yatan fikir ise …a4 piyonu sürüp hem b2 piyonu üzerinde hem de c4 ve b3 kareleri üzerinde baskı kurmak. Yazışmalı Satranç Veritabanı'nda bu fikirle oynanmış beraberlikle biten iki karşılaşma bulunmaktadır. Bu hamle ile ilgili diğer bir ilginç yön ise Ding, bu hamleye yaklaşık 28 dakika süre harcadı. Bildiğiniz üzere 40. hamleden önce oyuncular süre eklemesi almıyorlar.

8.Af3 a4 9.Fe3 Fe7 10.g4N (D)

D. Gukesh’ten hızlı bir karar. Hamlenin yapılış hızına bakılınca Gukesh, kendi hazırlığının içinde olabilir ancak bu tip kararlar oyunu ciddi anlamda keskinleştiriyor. Genç Hintli f5 fikrini kovalıyor ancak büyük bir sorun var. Merkezde bulunan beyaz Şah!! Bu yüzden bu hamle biraz şüphelidir. Benzer konum GM J. Duda ile GM F. Caruana arasında internet turnuvasında oluşmuştu ve Polonyalı GM 10.Vd2 hamlesini tercih etmiş ve maçı kazanmıştı. Bilgisayar analizi ise 10.dxc5 0-0 11.Aed4 Axc5 12.Fd3!? fikrini öneriyordu. Bu varyant sayesinde siyahın c8 fili halen problemli olmaya devam edecekti.

10…Va5 11.Fg2

Beyaz ilk defa düşünmeye başladı ve yaklaşık 20 dakika süre harcadı.

11…a3?!

İnsani açıdan çok garip durmasada bilgisayar analizi bu hamleyi pek beğenmedi. Önerisi ise 11…Ab6 12.Vc2 Ac4 13.Ff2 b5 14.0-0 b4 şeklindeydi.

Oyuncular ses geçirmeyen özel bir odada oynarken ©Eng Chin An

12.b3! cxd4 13.b4! (D)

Kritik karar ve beyaz atını d4 gelerek piyon yapısını daha sağlam tutmak istiyor.

13…Vc7 14.Aexd4 Ab6

Ding bu hamleye yaklaşık 18 dk harcadı ve genç rakibinden tam 1 saat gerideydi. Aynı zamanda 26 hamle için 39 dakika süresi kalmıştı.

15.0-0

Gukesh’in bu nokta daha iyi bir seçeneği vardı. 15.Ab5! Vd8 16.Ff1! fikir siyah atın c4 karesine gelmesini engellemek 16…Fd7 17.Vd2 d4!? (17…0-0? 18.g5 beyazın kuvvetli bir atağı var) 18.Abxd4 Axd4 19.Fxd4 Fc6 20.Fe2 Fh4+ 21.Şf1 (D)

Konum aşırı karmaşık ve siyah piyona karşılık kompanse elde edebilir ancak yine de maçtaki tercihten daha iyiydi. En azından 10.g4N hamlesinin ruhuna uygun bir konum.

15…Ac4 16.Ff2 Fd7 17.Ve2

Bu hamle için Gukesh yaklaşık 34 dakika harcadı. Açıkçası beyaz konumu somut bir şekilde nasıl geliştirecek fikir bulmak oldukça zor. Ding’in zekice rok hamlesini bekletmesi genç rakibinin işini oldukça zorlaştırdı.

17…Axd4 18.Axd4 Ab2! (D)

Bu hamleyi görünce 2017-18 yıllarındaki kaybetmeyen L. Ding’i izliyormuşum gibi hissettim. Hamlenin fikrine gelecek olursak c3 piyonu artık hedef ve beyaz bu piyonu korurken bazı tavizler verecektir.

19.Ve3 Kc8 20.Kac1

Bilgisayar analizi bu hamleyi pek beğenmedi. Önerisi ise 20.Fe1 h5! 21.g5 g6 22.Kf3! Vb6 23.Ff1 (D) dikkatli oyunla beyaz konumu savunabilirdi. Fakat esas problem bu varyantın ne kadar insani olduğu yönünde, herhalde masa başında hiçbir oyuncu beyaz taşlarla bu konumu tercih etmek istemez. Hele ki bu maç Dünya Şampiyonluğu maçıysa!

20…Vc4! 21.f5?!

Gukesh kontrolü yavaş yavaş kaybetmeye başladı. Her şeye rağmen 21.Kfe1 Vd3 22.Ff1 Vxe3 23.Fxe3 Ac4 24.Ff2 tercih edilmeliydi.

22.Vd3! Ve1?! (D)

Oyunun koptuğu an! Gukesh’in oyunda kalabilmek adına tek bir şansı vardı. 22.g5! hem e6 piyonu hem de f6 oynama fikri sayesinde beyaz karşı şans yaratabiliyor. Siyah 22…g6 23.fxe6 fxe6 24.Fh3 0-0 25.Fxe6+ Fxe6 26.Axe6 Kf3! doğru oyunuyla üstünlüğünü devam ettirebilirdi. Tabii bu kararı vermek maçın stresi düşünülünce o kadarda kolay olmasa gerek.

Oyuncular oynarken, basın ekibi ©Eng Chin An

22…Fg5! 23.Kc2 Kc4

Fikir …Kxd4 devamında …Vxc2 almaktı. Ding’in …0-0 gibi sorunların tamamını çözen bir hamle yerine taktik fikirleri içeren bu hamleyi tercih etmesi oldukça zekice çünkü rakip üzerinde sadece konumsal değil aynı zamanda mental üstünlükte kuruyor.

24.h4 Ff4 25.Vb1 Kxc3

Siyah 1 piyon öne geçti ve halen beyazın zayıf piyonları mevcut.

26.Kxc3 Vxc3 27.fxe6 fxe6?! (D)

Süre baskısının etkisi kendini göstermeye başladı. Ding, bu hamleyi oynadığında 17 dakikası kalmıştı ve halen 13 hamle yapması gerekiyordu. Tabii ki de üstünlüğü devam ettirmek için 27…Fxe6! oynamaktı, hamlenin fikri …Fe3 ile taşları değişmek ve e5 piyonunu hedef almaktı. 28.Ae2 Vxe5 29.Axf4 Vxf4 30.Fc5 hem b4 piyonunu koruyor hem de rakibin …0-0 atmasını engelliyor. 30…Vxg4 varyantından sonra siyah 3 piyon önde oyunu kazanacaktı.

28.Ae2 Vxe5 29.Axf4 Vxf4 30.Vc2? (D)

Gukesh’in hata yapması anlaşılabilir çünkü bu hamleye yaklaşık olarak 6 dakika harcadı ve 10 hamle için sadece 4 dakikası kaldı. Aslında 27…fxe6?! hamlesini cezalandırabilecek güzel bir varyant vardı. 30.Fc5! rakip şah artık …0-0 atamaz. 30…Vxg4 31.Kf3! Ac4 32.Vf1! artık siyah şah ciddi tehdit altında, tabii ki de 32.Vxh7? Vd4+ hamlesinden dolayı olmazdı. 32…Şd8 33.Vf2 (D) 3 piyona karşılık beyazın oyun sonunda rakip şaha karşı ciddi bir hücumu olacak. Açıkçası bu kadar az sürede oyun halen 3 sonuçlu olurdu.

30…Vc4! 31.Vd2 0-0!

Ding, tüm problemlerini çözmüş oldu. Artık sadece zamanı dikkatli kullanması kaldı.

32.Fd4!

Gukesh’ten zekice deneme, bu hamlenin fikrini anlamak adına sizlere şu örnek varyantı sunmak istiyorum. 32…Vxa2?? 33.Vg5 e5 34.Fxe5 Kxf1+ 35.Fxf1 Şf7 36.Vxg7+ Şe8 37.Ff6 Fe6 38.Vg7# (D)

32…Ad3! 33.Ve3 Kxf1+ 34.Fxf1 e5! (D)

Kazanan tek hamle!!

35.Fxe5 Vxg4+ 36.Fg2 Ff5

Tam bir Liren Ding hamlesi, …Axb4 almak için acele etmiyor.

37.Fg3

Gerçek bir savaşçı, 37…Axb4 38.Ve8#

©Maria Emelianova

37…Fe4 38.Şh2 h6 39.Fh3? Vd1 40.Fd6 Vc2+ 41.Şg3 Vxa2 42.Fe6+ Şh8 0-1

Gukesh sonuna kadar direndi. Eğer ki Ding 42…Şh7?? oynasaydı 43.Vxe4+ dxe4 44.Fxa2 varyantı ile karşılaşacaktı ve her şey felaket olacak. Peki şu an neden olmuyor? Çünkü 43.Vxe4 artık şah çekmiyor 43…Vf2+ 44.Şh3 dxe4 sonra vezir kaybederdi.

Maç sonu ©Maria Emelianova

Dünya Şampiyonu tam tamına 304 gün sonra ilk defa bir klasik parti kazandı. Bu galibiyet bana 2017 Ağustos – 2018 Kasım aralığında oynadığı 100 klasik maçı kaybetmeyen (29 galibiyet 71 beraberlik) muhteşem Ding’i hatırlattı.

Rus/Hollandalı GM Sergey Tiviakov ve İngiliz Bogdan Lalic'in her ikisi de 110 oyun boyunca yenilmez kalsalar da, küresel elitlere karşı pek oynamadıkları için Ding’i o zamanki performansı üst düzey satranç tarihindeki en uzun yenilmezlik serisi kabul edilmişti. Daha sonra bu rekor 2019 yılında 125 oyunla Magnus Carlsen’e geçecekti.

Maçın özelinde ise en son 2010 V. Anand ile V. Topalov arasında gerçekleşen Dünya Şampiyonluğu maçında ilk maç galibiyetle sonuçlanmıştı.

IM Melih Yurtseven’in analizini izlemek için

https://www.youtube.com/watch?v=GA-u0yU35G4&t=39s

Yazar: Baran DEMİR

Dünya Şampiyonası 1. Tur : Eski Ding Geri mi Dönüyor?

Son Haberler

Dünya Yıldırım ve Hızlı Satranç Yaş Grupları İlk Kez Antalya’da Düzenlendi

2025 Türkiye Satranç Şampiyonu GM Işık Can Oldu!

2025 Türkiye Satranç Şampiyonası Gaziantep’te Başladı