Norveç Satranç 2024 : Magnus Carlsen & Ju Wenjun Dominasyonu

11 Haziran 2024 | Baran Demir

Fransızca kökenli “Trajikomedi” kelimesinin anlamı hem acıklı hem de güldürücü özelliği olan (olay, durum). Satrançta ise 2016 yılında kaybettiğimiz Mark Dvoretsky’nin yazdığı klasikleşmiş Tragicomedy in the Endgame: Instructive Mistakes of the Masters ve Dvoretsky's Endgame Manual kitapları aklıma geliyor. Aslında bu kitaplarda çok kuvvetli ustaların da amatör oyuncular gibi kaba hatalar yaptıklarını görüyoruz.

Klasik tempoda oynanan turnuvalarda süper büyük ustaların kaba hata yaptıklarını çok nadir görürüz ve bu maçlar oldukça ilgi çekicidir. Norveç Satranç & Norveç Satranç Kadınlar 2024 Turnuvası’nda trajikomik hataların olduğu çok fazla maç gördük. Bu maçları incelemeden önce bu üst düzey turnuva hakkında bilgi vermek istiyorum.

Norveç Satranç & Norveç Satranç Kadınlar 2024 Turnuvası, Norveç’in 3. büyük kenti Rogaland’ın idari merkezi olan Stavanger ilçesinde 27 Mayıs – 7 Haziran tarihleri arasında gerçekleşti.

Kaynak: https://gofjords.com/inspiration/norway/why-stavanger-is-a-popular-tourist-destination/

KATILIMCILAR

Norveç Satranç Turnuvası:

Magnus Carlsen (Norveç) : Dünyanın 1 numarası.

Fabiano Caruana (ABD) : Dünyanın 2 numarası.

Hikaru Nakamura (ABD) : Dünyanın 3 numarası.

Dünya Şampiyonu Ding Liren (Çin) : Dünyanın 7 numarası

Praggnanandhaa Rameshbabu (Hindistan) : Dünyanın 14 numarası.

Alireza Firouzja (Fransa) : Dünyanın 16 numarası

Norveç Satranç Kadınlar Turnuvasında:

Kadınlar Dünya Şampiyonu Ju Wenjun (Çin) : Kadınlar arasında dünyanın 2 numarası.

Lei Tingjie (Çin) : Kadınlar arasında dünyanın 3 numarası.

Koneru Humpy (Hindistan) : Kadınlar arasında dünyanın 5 numarası.

Anna Muzychuk (Ukrayna) : Kadınlar arasında dünyanın 8. numarası.

Vaishali Rameshbabu (Hindistan) : Kadınlar arasında dünyanın 13. numarası.

Pia Cramling (İsveç) : Kadınlar arasında dünyanın 28. numarası.

Norveç Satranç & Norveç Satranç Kadınlar 2024 Turnuvası Sporcuları © Norway Chess / Stev Bonhage

TURNUVA FORMATI

6 oyuncunun çift tur – robin sistem formatında 10 tur oynanan turnuvada, klasik tempo maçlarında sporculara her maç için 120 dakika süre verildi ve 40. hamleden sonra sporcular her hamlede 10 saniye süre kazandılar. Klasik maçlarda sporcuların 30 hamleden önce anlaşmalı berabere yapmaları yasaklanırken, maçların berabere bitmesi durumunda ise sporcular Armageddon maçları yaptılar. Beyazların 10 dakika, siyahların 7 dakika ile başladığı Armegeddon karşılaşmalarında 40. hamleden sonra taraflar her hamlede 1 saniye süre kazandılar.

PUANLAMA SİSTEMİ

Satranç turnuvalarında puanlama sistemi genellikle:
Kazanan: 1 puan
Beraberlik : 0,5 puan
Kaybeden : 0 puan

Norveç Satranç Turnuvasında ise durum çok daha farklı idi.

Klasik maçlarda kazanan : 3 Puan

Klasik maçlarda kaybeden : 0 Puan

Armageddon maçlarında kazanan : 1,5 puan

Armegeddon maçlarında kaybeden : 1 puan

ÖDÜL DAĞILIMI

Turnuvanın toplam ödül fonu 1.690.000 NOK'tur. Ödül parasının dağıtımı şu şekilde gerçekleşir:

#1 NOK 700.000 (2.119.667 TL)

#2 NOK 350.000 (1.059.834 TL)

#3 NOK 200.000 (605.619 TL)

#4 NOK 170.000 (514.776 TL)

#5 NOK 150.000 (454.214 TL)

#6 NOK 120 000 (363.372 TL)

Para ödülü, eşitlik bozma sonuçlarına göre aynı puana sahip sporcular arasında paylaştırıldı. Bu durum birincilik ödülü için geçerli değildi.

Turnuva Salonu Genel Görüntüsü © Norway Chess / Stev Bonhage

Maçlarda Oluşan Trajikomik Konumlar

İlk turda Fabiano Caruana ile Hikaru Nakamura arasında oynanan Armegeddon karşılaşmasında, kazanç konumda olan H. Nakamura 37…Ff6?? (Ka6!) hamlesini tercih edince konum bir anda dengelendi. Son 9 saniyesi kalan F. Caruana’dan tarihi bir gaf geldi. 38.Kg3! ile rakibini cezalandırma şansı olan F. Caruana, bu hamle yerine 38.Vxe4?? hamlesini tercih etti ve H. Nakamura’nın 38…Kd1 (D) hamlesinden sonra oyunu terk etti. Çünkü 39.Axd1 hamlesine 39…Vxe4 hamlesi vardı.

Kadınlar kategorisinde ise beyaz taşlarla açılıştan istediği konumu elde eden Anna Muzychuk, 27. hamlede Şg2 ya da Ff3 hamleleri yerine Ff5?? hamlesini tercih etti. Rakibinin hatasını 27…Fxd4+ 28.Vxd4 Axg3 29.Ke7 Kf7 30.Kxf7? (Vh4) Ae2+ (D) varyantı ile cezalandıran Tingjie Lei, 38. hamlenin sonunda Armegeddon karşılaşmasını kazanan taraf oldu.

Fabiano Caruana vs Hikaru Nakamura, Armegeddon Karşılaşması © Norway Chess / Stev Bonhage

2. turda klasik maçın beraberlikle bitmesi sonucu Armegeddon karşılaşması oynayan Alireza Firouzja vs Fabiano Caruana karşılaşmasında, Dünya 2 numarasından büyük bir hata geldi. F. Caruana, 39…Fh6ΔFf8 ile konumu dengede tutabilecekken 39…Fb4?? hamlesini oynadı ve genç rakibinin 40.Va4 (D) hamlesinden sonra taş kaybını önleyemedi ve 6 hamle sonra A. Firouzja masadan galibiyetle ayrılan taraf oldu.

Kadınlar kategorisinde ise Hint kadın satrancının yükselen ismi Rameshbabu Vaishali ile Hint kadın satrancının efsanevi ismi Humpy Koneru karşılaştılar. Açılıştan siyah taşlarla avantajı alan H. Koneru, süresinin azalması ile birlikte yanlış kararlar verdi ve tüm üstünlüğü genç rakibine vermiş oldu. Maçın 44. hamlesinde R. Vaishali Ka7 hamlesini oynadı ve tehdit ise Kd7 ile rakip veziri düşürmekti. Ağır zeitnotta olan H. Koneru, rakibinin tehditini göremedi ve 44...Kf1?? oynadı. Karşılaşma ise R. Vaishali’nin 45.Kd7 (D) hamlesinden sonra oyunu kazanmayı başardı.

3. turda Fabiano Caruana ile Ding Liren arasındaki klasik karşılaşmada, formsuz Dünya Şampiyonumuz 25…Kg8 yerine …Vc6?? (D) hamlesini tercih edince kayıp konuma düştü. F. Caruana rakibinin hatasını kusursuz bir oyunla cezalandırdı ve hanesine 3 puan eklemeyi başardı.

Ding Liren © Norway Chess / Stev Bonhage

4. tura gelindiğinde ise tüm satranç seveler Fabiano Caruana ile Magnus Carlsen karşılaşmasına odaklanmış durumdaydı. Çünkü efsanevi şampiyon M. Carlsen karşılaşmayı kaybetseydi aradaki Elo farkı 3 puana kadar inecekti. Vezir oyun sonunda dengeli bir konum yakalayan F. Caruana, 66.Va2+ΔVf7+ hamlesi ile birlikte oyunu berabere yapabilirdi. Fakat F. Caruana’dan inanılmaz bir hata geldi, 66.Şh2?? (D). M. Dvoretsky yaşasaydı ve Tragicomedy in the Endgame: Instructive Mistakes of the Masters kitabını baştan yazsaydı eminim ki bu konumu kesinlikle kullanırdı. Rakibinin hatasını hızlıca değerlendiren efsanevi şampiyon M. Carlsen, 66…e2 oynadı ve 2. yataydan şah çekişleri engelledi ve maçı da kazanmayı başardı.

Dünya 2 numarası Fabiano Caruana vs Dünya 1 Numarası Magnus Carlsen © Norway Chess / Stev Bonhage

5. turda Magnus Carlsen ile Alireza Firouzja karşılaşması oyun sonu kitaplarına girecek cinsten idi. M. Dvoretsky’nin Dvoretsky's Endgame Manual kitabındaki örneklerden birini andırırcasına yapılan hata genç A. Firouzja’dan geldi. 77…Kb2/Kb3 ile oyunda kaleleri tutarak berabere yapabilecek olan Fransız genç yıldız bunun yerine 77…Kxd6?? oynadı. Oyun sonu virtüözü M. Carlsen, rakibinin hatasını 78.Kxd6 alarak cezalandırdı. Piyon oyun sonundaki en önemli konulardan biri olan üçgen manevrasını canlı bir şekilde gösteren M. Carlsen, oyun sonu bilmenin önemini bir kez daha satranç severlere göstermiş oldu.

77…Kxd6?? 78.Şxd6 Şf7 79.Şe5 Şe7 80.f6+ Şf8 81.Şf4 Şe8 82.Şe4ΔŞe5 hamlelerinden sonra oluşan son konum

Ding Liren ile Hikaru Nakamura karşılaşması, hamlelerden daha çok H. Nakamura’nın maç içinde verdiği röportaj konuşuldu.

12…Aa5 hamlesinden sonra röportaj odasına giden H. Nakamura, Ding Liren için şu sözleri söyledi.
“Çok tuhaf, Ding ile yıllar boyu birçok kez maç yaptım. Ama şu anda karşımdaki kişi asla aynı kişi değil.Maç içerisinde titremeye başladı.Rakibinizde bir şeylerin yolunda gitmediğini gördüğünüzde onun için kötü hissedersiniz ya, işte onu yaşadım.”

Aslında bu sözler Ding Liren’in psikolojik açıdan nasıl bir durumda olduğunu bizlere anlatıyor. Maça dönecek olursak, 26.Şxf2 yerine Şd1? hamlesini oynayan Ding Liren, H. Nakamura’nın 26…Kxc3 27.Fxc3 Kd8 (D) hamlelerinden sonra tamamen kayıp konuma düştü ve 54. hamlenin sonunda terk ederek üst üste üçüncü mağlubiyetini almış oldu.

Gaflarla dolu bu turda son hata ise Fabiano Caruana’dan geldi. Praggnanandhaa Rameshbabu karşısında siyah taşlarla oynayan Dünya 2 numarası, piyon geri at oyun sonunda savunan tek hamle olan 66…Şf7 yerine …Şf6?? (D) tamamen kayıp konuma düştü ve genç rakibine 77. hamlenin sonunda kaybetmiş oldu.

6. tura gelindiğinde Dünya 1 numarası Magnus Carlsen ile Dünya Şampiyonu Ding Liren karşılaştılar. Görece dengeli giden karşılaşmada Ding Liren öyle bir gaf yaptı ki, Selim Çıtak’ın Satranç Tarihindeki BÜYÜK GAFLAR! serisine aday isimlerinden biri haline geldi.

Selim Çıtak’ın Satranç Tarihindeki BÜYÜK GAFLAR! serisi izlemek için
https://www.youtube.com/playlist?list=PLcvz05tFXHb5Id2Jbd--h6qNjmF-O_y92

Ding Liren’in yaptığı bu büyük hata ne idi? 29…Kb2??(D) hamlesi, inanılmaz bir hata, Magnus Carlsen bir süre şaşırdıktan sonra 2 hamlede matı hızlı bir şekilde buldu ve 30.Vxh7+ hamlesinden sonra kazanca ulaşan taraf oldu.

7. tura gelindiğinde klasik maçların berabere bitmesi sonucu maçlar Armegeddon maçlarına gitti. Bu maçlardaki gaf ise yine şampiyonumuz Ding Liren’den geldi. Formda genç yetenek Praggnanandhaa Rameshbabu karşısında siyah taşlarla oynayan Ding Liren, oyun ortasında neredeyse kazanca yakın bir konum elde etti. 21. hamleye gelindiğinde ise Ding Liren için …Fb4! ya da …Kg7 hamlelerinden biri üstünlüğünü devam ettirebilirdi ancak şampiyondan beklenmedik bir hata geldi, ...Kdg8?? (D).

Hintli genç yetenek kazanan tek hamle olan 22.Adf3! hamlesini buluyor ve karşılaşma 22…h6?! 23.Kxd6(D) hamlelerinden sonra beyazın kazanmasıyla sonuçlanmış oldu.

8. turda Magnus Carlsen, 3.tur klasik maçta kaybettiği Praggnanandhaa Rameshbabu karşısında bu sefer berabere kaldı. Klasik maçın berabere bitmesi sonucu taraflar Armegeddon karşılaşmasına geçtiler. Piyon önde at oyun sonu oynayan Magnus Carlsen, genç rakibinin trajikomik hatası olan 54…Fd3?? (D) hamlesini mükemmel oyunuyla cezalandırmayı başarıyor ve karşılaşmadan galibiyetle ayrılan taraf oldu.

Kadınlar kategorisinde ise tecrübeli usta Pia Cramling, karmaşık bir oyun ortası konumda 31…Axg7! hamlesi yerine 31…Şxg7?? hamlesini oynadı. Dünya Kadınlar Şampiyonu Ju Wenjun, rakibinin hatasını mükemmel hesabıyla birlikte 32.Kf1 (D) oynayarak tamamen kazanç konuma geçiyor. Oyun birkaç hamle sonunda Çinli şampiyonun galibiyeti ile sonuçlandı.

9. turda ise inanılmaz bir gaf yine tecrübeli usta Pia Cramling’den geldi. Armegeddon karşılaşmasında Anna Muzychuk karşısında tamamen eşit konum yakalayan P. Cramling, satranç severlerin gözlerine inanamadığı bir hata yaptı. 36.Vd7+?? (D) çeken P. Carmling, rakibinin a4 filinin unuttu ve …Fxd7 hamlesinden sonra oyunu terk etti.