2024 Adaylar Turnuvası Bitti

               Hem açık hem de kadın kategorilerde elitlerin de eliti sayılabilecek 8 tane oyuncunun özel kritere göre seçilip birbirleriyle siyah ve beyaz renklerle olmak üzere birer kere oynadığı 14 turluk ve klasik satranç temposunda eş zamanlı olarak düzenlenen bu turnuva iki kategoride de dünya şampiyonluğu maçlarının kimler arasında oynayacağını belirleyecek. Kanada’nın Toronto şehrinde 3 Nisan 2024 tarihinde başlayan adaylar turnuvası 22 Nisan’da sonlanacak. Açık kategoride Dünya Şampiyonu Çinli GM Ding Liren’i kadınlarda ise Dünya Şampiyonu Çinli GM Jun Wenjun’u tahtında etmek için ona meydan okuyacak kişinin belirlenecek.

Dünya satrancını domine eden eski şampiyon GM Magnus Carlsen’in unvanını savunmayacağını açıkladığı 2022 yazından sonra GM Ding Liren’in GM Ian Nepomniachtchi’i dramatik bir maçta yenmesiyle birlikte Çinli büyükusta dünya şampiyonu olurken satrancın en prestijli unvanı için uzun süredir göremediğimiz bir rekabet de başlamış oldu. Epey heyecanlı başlayan turnuva Türk satrançseverler için de birçok bakımdan ilgi çekici. Gelin bu turnuvaya ve şimdiye kadar öne çıkan oyunlarına bir göz atalım!

2024 Adaylar Turnuvası Açık Kategorisi

Kazananın, dünya şampiyonu GM Ding Liren’e meydan okumaya hak kazanacağı turnuvadaki katılımcı listesi, katılma sebepleri ve Nisan 2024 itibariyle rating puanları aşağıdaki gibidir.

Tabloda ilk göze çarpan şey GM Magnus Carlsen’in Dünya Kupası’nı kazanıp turnuvaya katılma hakkını elde etmiş olsa da daha önce vermiş olduğu karardan dönmeyerek yerini yine aynı turnuvada dördüncü olmuş Azeri GM Nijat Abasov’a bıraktı. Türkiye’de bir çok kulüpte forma giymiş olan GM Abasov aynı zamanda 2017 İstanbul Açık turnuvasını da kazanmış ve birçok satrançseverin yakından tanıdığı bir isimdir. Her ne kadar kendisi Dünya Kupası’nda olağanüstü bir performans göstermiş ve bu prestijli turnuvaya katılmayı hak etmiş olsa da 8 katılımcı arasındaki en sürpriz isim kendisidir.

            28 yaşında olan GM Nijat Abasov ve 29 yaşındaki Hindistanlı GM Vidit’i de eski jenerasyona dahil edecek olursak, turnuvada iki ayrı jenerasyonun yarıştığını çok daha net görebiliriz. Bir tarafta Carlsen döneminin önde gelen oyuncuları GM Hikaru Nakamura, daha önce adaylar turnuvasını kazanmış olan GM Fabiano Caruana ve iki kere adaylar turnuvasını kazanıp iki kere dünya şampiyonluğu maçını kaybetmiş GM Ian Nepomniachtchi ile birlikte GM Abasov ve GM Vidit, diğer taraftaysa satrancın geleceklerinden olan Hintli GM’ler Gukesh ve Praggnanandhaa ve İranlı olup Fransa’ya taşınan ve Fransa Satranç Federasyonu adına oynayan GM Alireza Firouzja’yı görüyoruz. Mevcut Dünya Şampiyonu GM Ding Liren’in formsuz halini gören adaylar GM Carlsen’in yokluğunda dünya şampiyonluğuna hiç bu kadar yakın olmadıklarını düşünüyor olsa gerekler! Ölümsüz bir şöhretin yanında turnuvada dağıtılacak ödülün 500.000 € olması da bir başka motivasyon kaynağı olarak sayılabilir.

2024 Adaylar Turnuvası Kadınlar Kategorisi

Kazananın GM Ju Wenjun’a meydan okuyacağı ve toplamda 250.000 € ödül dağıtılacak olan Kadınlar kategorisindeki adaylar turnuvasını katılımcıları, katılım sebepler ve Nisan 2024 itibariyle ratingleri aşağıdaki gibidir:

Açık kategoride görülen jenerasyon farkı Kadınlar turnuvasında da gözlenebilir. En tecrübelilerden Hintli GM Koneru Humpy, Rus olup FIDE bayrağı altında oynayan Katerina Lagno, Ukraynalı GM Anna Muzychuk ve Çinli GM Tan Zhongyi ile GM Lei Tingjie’yi sayabiliriz. Buna karşılık, en kuvvetli olduğu zamanları arkasında kalmış gibi görünen FIDE bayrağı altında yarışan GM Goryachkina’yı da dahil edebileceğimiz daha genç jenerasyonun temsilcileri vardır. GM Goryachkina’nın yanında ve muhtemelen onunla dahi aralarında bir jenerasyon farkından bahsedebileceğimiz IM Vaishali ve IM Nurgül Salimova vardır. IM Vaishali, son zamanlarda adından sık sık bahsettirmiş ve 1,5 senelik sürede kadınlar satrancının en tepesine doğru istikrarlı bir çıkış kaydetmiştir. Kendisi bu istikrarlı çıkışı yakalamadan önce üst seviye satrançta pek tanınmayan birisiydi. Ancak agresif stili, göz kamaştıran performansı ve daha genel olarak Hindistan’dan yetişen altın jenerasyonun bir parçası olarak geleceğe yönelik bir sürü umut taşımaktadır. IM Vaishali’nin GM Pragnanandhaa’nın kardeşi olduğunu belirterek belki de tarihte ilk kez abla-kardeş aynı anda adaylar turnuvası oynama başarısına imza atmışlardır.

               2024 Kadın Adaylar Turnuvası’nın en genç temsilcisi ise yakından tanıdığımız IM Nurgül Salimova. 2023 Dünya Kupası’nda gösterdiği olağanüstü başarıyla finale kadar çıkmış ve finalde de GM Goryachkina’yı adeta elinden kaçırmıştı. Dünya Kupası Finalisti olarak adaylar turnuvasına katılmaya hak kazanan IM Salimova hem genç yaşından ötürü hem de ilk defa bu kadar üst düzey bir turnuvada oynayacağı için çoğu satranççı tarafından pek şans tanınmadı. Ancak, daha önce klasik zaman kontrolünde rakipleriyle toplamda sadece iki oyun oynamış olması bu turnuvada kendi avantajına işleyebilir. Her halükarda, anadillerinden biri Türkçe olan IM Nurgül Salimova bu Türkçe röportajları ve Türkiye’de oynadığı oyunlar ve Satranç365 platformu için çektiği eğitim serisi sayesinde bu turnuvada Türk satrançseverler desteklerini esirgemeyeceklerdir.

Birinci Tur

Açık kategorideki ilk tur oldukça dengeli geçti. GM Caruana – GM Hikaru’nun karşılaştığı Amerikan derbisinde Sicilya açılışını tercih eden GM Nakamura açılıştan ters renkli birer fil ve ikişer kale ve vezirlerin olduğu nispeten eşite yakın bir pozisyon elde ederek çıktı. Ancak, daha sonra vezir kanadı piyonlarını kaybedip, şah kanadından karşı oyun yaratmaya çalışmak zorunda kaldı. Değişimlerden sonra GM Caruana’nın vezir kanadında iki geçeri olmasına rağmen zayıf şahı, ters renkli fillerin ve ağır taşların tahtada kalması sebebiyle iki taraf da pozisyonunu geliştiremeyince beraberlikte anlaştılar.

GM Nijat Abasov ise bu kuvvetli turnuvada ilk beyazıyla hiç risk almadan çok profesyonel bir şekilde rakibi GM Ian Nepomniachtchi’ye hiç şans tanımadan berabere zorlarken Hint derbisinde karşılaşan GM Vidit ile GM Gukesh de 21. Hamlede pozisyon tekrarıyla beraberede anlaştılar. GM Firouzja – GM Pragnanandhaa mücadelesindeyse açık İspanyol açılışından sonra beyazın şah kanadında zayıflamış piyonlarına rağmen beyaz fili ve g hattını ele geçirdiği kaleleriyle karşı şansların olduğu bir oyun oynandı. Ancak taraflar birbirlerine karşı galip gelemediler ve üç pozisyon tekrarıyla bu oyun da berabereyle sonuçlanınca açık kategorideki adaylar, turnuvaya sakin bir başlangıç yapmış oldu.

               Kadınlar kategorisindeyse GM Goryachkina - GM Lagno arasında gerçekleşen Rus derbisinde sicilyanın Rossolimo varyantı oynandı. Erken 8.Aa3 hamlesiyle standart teoriden çıkan Goryachkina açılıştan pek bir şey elde edemedi. Beyazlar şah kanadında beyaz fili değiştikten sonra piyonunu g5’e kadar sürse de hiç zaman ciddi bir atağa dönüşmeyen bu inisiyatif oynanabilecek bir pozisyonda tarafların berabereye razı olmalarıyla sonuçlandı. GM Muzychuk – IM Salimova mücadelesinde sağlam olmasıyla ün salmış Petroff savunmasını tercih eden Nurgül açılıştan eşitliğe yaklaşmakta güçlük çekmedi. Beyaz filleri değiştikten sonra taş değişip oyunu sadeleştirmeye yönelik imkanları olmasına rağmen Nurgül 18…f4 hamlesiyle rakibin filini sıkıştırmayı hedefledi.

İki taraf da hata yapmayınca oyun eşit bir kale oyunsonunda beraberlikle sonuçlandı. Kadınlar kategorisinde IM Vaishali – GM Koneru arasında oynanan Hint derbisinde İtalyan açılışı tercih edildi. Tarafların aheste aheste taşlarını geliştirdiği oyunda bir taraf diğerine baskı kurmayı başaramadı. Taşların da birer birer değişmesiyle ortaya çıkan oyunsonunda beraberlikte anlaşıldı. Günün tek berabereyle sonuçlanmayan oyunu ise GM Lei’nin beyaz taşlarla GM Tan’ın karşısına çıktığı Çin derbisi oldu. Vezir gambitinde beyazların d5 piyonunu almasıyla girilmiş olunan değişim varyantında siyahlar beyaz filini 7… Fg4 hamlesiyle erkenden g4 karesine koyarak standart teoriden sapmış oldu. Daha sonra birer at ve filin değişilmesiyle birlikte çok daha tanıdık vezir gambiti piyon yapılı pozisyonlara ulaşıldı.

Beyazların temel fikirlerinden birisi olan vezir kanadında sahip olduğu 3 piyonla siyahın 4 piyonuna azınlık hücumu başlatma fikrine GM Lei 15.b4 ile başlıyor. Ancak, beyazların b4-b5 sürüp siyahların c6’daki piyonunu zayıflatma fikrine karşı siyahlar kalesini e6 karesinden g6 karesine götürerek cevap verince hem zayıf c6 piyonu korunmuş oldu hem de g hattından bir hücum fırsatı doğmuş oldu. Bunu engellemek için vezirini a5-c7 kareleri üzerinden f4’e getirip vezir değişimini zorlayan beyazlar sadece önemli 3 tempo kaybetmiş olmadılar aynı zamanda kendi piyon yapılarını bozmuş oldular. Siyahlar oyunortasında elde etmiş olduğu bu avantajı işleyip yavaş yavaş büyüttü. Fakat doğru savunmayla hala beraberlik şansı olan beyazlar, taraflara ek süre eklenen 40. Hamleyi yaparken 40.Şg3?? ile gaf yaparak oyunu hızla kaybetti.

Böylelikle iki adaylar turnuvasındaki toplam 8 oyunda sadece bir galibiyet elde edilmiş oldu.

İkinci Tur

          Açık kategorisinde ilk turdaki durağanlık ikinci turda yerini herkesin birbirini yendiği adeta bir kan banyosuna bıraktı! Hintli GM’ler Pragnanandhaa ile Gukesh oyununda vezir gambitinin g3’lü sistemini tercih eden beyazlar 16 hamle sonunda iki piyon feda edip karşılığında e6 karesine kadar bir piyon sürmeyi başardı. Üstelik bu varyanta oldukça iyi hazırlanmışa benzeyen GM Pragnanandhaa hazırlıksıza benzeyen ve zamanını varyantları detaylıca hesaplayan GM Gukesh’e karşı 1 saat 10 dakikalık bir fark atmayı başardı.

Bilgisayar, değerlendirmesinde siyaha çok hafif bir üstünlük verse de bir insan açısından bu pozisyon belirsizliklerle doludur. Nitekim GM Praggnanandhaa ilerleyen 7 hamle için toplamda 1 saat 40 dakika düşünmüş olmasına rağmen yaptığı fedaların karşılığı olan inisiyatifi değerlendiremeyip oyunu kaybetmekten kurtulamadı.

               GM Vidit ile GM Nakamura’nın karşılaştığı oyunda ise Berlin oyunsonuna girmek istemeyen GM Nakamura 4.d3 ile kapalı pozisyonları tercih etti.

GM Nakamura’nın 8.d4 hamlesine 8…c6 ile karşılık veren GM Vidit, bu hamleyle bilinen teoriden çıkarak daha önce hazırlamış olduğu muhtemel hamleyi oynadı. Nakamura filler tehditten kaçtıktan e5 piyonunu aldı. Buna karşılık Vidit, hala hazırlığı gibi görünen 11…Fxh3 hamlesini hızlı bir şekilde oynadı. Daha sonra rakibin gelişmeyen vezir kanadı taşlarından yararlanmak için fil çiftini oyunda tutup merkezi açan Vidit, birden çok kuvvetli bir inisiyatife sahip oldu. Özellikle 19.f4 Fb6 hamleleriyle şahının güvenliği de bozulan Nakamura, kayıp konuma düştü.

Vidit’in şık tekniğiyle oyun 29 hamlede siyahların galibiyetiyle sonuçlandı.

               GM Nepomniachtchi ile GM Firouzja arasındaki oyunda da d3’lü Berlin açılışı oynandı. Çift fil avantajını almak uğruna rakibin Fil f3 alıp şah kanadını yapısını bozmasına izin veren Nepomniachtchi, h piyonunu sürerek karşı oyun elde etmeye çalıştı. Bunları iyi bir şekilde savuşturan Alireza, rakibinin ikinci piyon fedasını da kabul ettikten sonra oldukça kompleks bir pozisyon ortaya çıktı. Bu karmaşada büyük bir gaf yapan Alireza, rakibi hata yapmadan avantajını büyütünce terk etmek zorunda kaldı.

               GM Abasov ile GM Caruana’yı karşılaştıran mücadeledeyse kapalı bir Sicilya oynandı. Siyah taşlarla oldukça sağlam oynayan Nijat rakibine açılış ve oyunortasının başında pek bir şans vermedi. Ancak vezir kanadından piyonlarını sürüp aktivite kazanmak isteyen GM Abasov, a piyonunu verip c piyonunda baskı hissetmeye başlayınca şah kanadındaki piyonları sürerek bir karşı oyun elde etmeye çalıştı. Ancak şah kanadındaki piyonların sürülüp siyah şahın zayıflaması ve beyaz taşların kolayca f hattında çiftleyebilmeleri, siyah için ölümcül bir hücuma yol açtı. Böylelikle GM Caruana, GM Abasov’un hataları neticesinde bir galibiyet almış oldu.

Üçüncü Tur

Açık kategoride Hindistanlı iki genç yeteneği karşı karşıya getiren GM Praggnanandhaa – GM Vidit mücadelesi açılış tercihinden oyunun sonuna kadar olağanüstü bir heyecana sahne oldu. İkinci turda beyazlarla kaybeden GM Prag, siyah taşlarla GM Nakamura’yı yenmeyi başaran GM Vidit ile oynayacakları mücadeleye nasıl bir psikolojiyle çıkacağı merak konusuydu. GM Vidit’in şık galibiyetinden sonra kazancı zorlayacağı, GM Prag’ın ise belki de hayatının en önemli turnuvasında beyaz taşlarla aldığı mağlubiyetten sonra siyah taşlarla risk almadan berabere yapmaya çalışması beklenebilirdi. Ancak, henüz daha 18 yaşına girmemiş GM Prag, siyahla korkusuz bir açılış tercih etti!

İspanyol açılışına karşı tercih ettiği 4…f5 hamlesi siyah açısından sadece tehlikeli değil aynı zamanda neredeyse kayıp olarak biliniyor. Üst seviye satrançta çok az rastlanan bu tercihin daha önce hazırlanmış olmasına şüphe olmasa da geçen tur mağlup olan birinin bunu tercih etmesi takdire şayandır. GM Vidit’in bu tercihi görünce aklından geçenleri bilmek zor olsa da beyazlar için en iyi olduğu düşünülen 5.d4 devam yolunu tercih etti. İlerleyen hamlelerde f5 piyonunu feda eden siyahlar karşılığında beyazın çok etkili olan beyaz filini aldı.

GM Prag’ın tercih ettiği 10...d6 hamlesi ev hazırlığının bir parçası gibi gözüküyor. Üst seviyede daha önce sadece bir kere rastlanan pozisyonda siyahların 10…d6 yerine 10…g6?? hamlesi epey ilginçtir. Hamlenin büyük bir gaf olması pozisyonun siyah için ne kadar tehlikeli olduğunu ve bir gafın oyunu kayba götürdüğünü gösteriyor. Ancak 2021 klasik tempoda siyahlarla bu açılışı tercih edenin Norveçli GM Johan-Sebastian Christiansen olması birçok spekülasyonu beraberinde getiriyor. Zira, Norveçli Magnus Carlsen’in yakın arkadaşı olduğu bilinen GM Christiansen’den sonra aynı açılışı GM Prag’ın tercih etmesi (çok daha doğru şekliyle) onun Norveçli satranç çevreleriyle olan ilişkisi ve hatta bizzat GM Magnus Carlsen ile beraber çalışıp çalışmadığı gibi soruları akıllara getiriyor. Ancak şu aşamada tamamen spekülatif olan bu iddialar bir yana, 10…d6 hamlesi pozisyona yeni bir soluk getirmişe benziyor. GM Vidit uzun bir düşünmenin sonunda 11.Ve2 hamlesiyle siyahların merkezde kalmış şahının zayıflığından yararlanmak istedi. Ancak 11…Vd7 hamlesinden sonra olası bir 12.exd6+ alışı 12…Şf7’den sonra beyazlara pek bir şey katmayacağı gibi birden asıl zayıf şahın siyah şah değil beyaz şah olduğunu ortaya çıkardığı için pozisyonun o kadar kolay olmadığı görülüyor.

Beyazlar 13.Fg5 hamlesiyle siyah şahın rok atmasına engel olmaya çalışıyor. Ancak, atağını geliştiremeyen beyazların taşlarını siyah g6 ve h6 piyon sürüşleriyle yavaş yavaş püskürtmeye başladı. Daha sonra taşlarını çıkıp şahını da güvenliğe alan siyahlar, zayıflıklarından kurtulmuş ve çift taraflı bir pozisyon elde etti.

Beyazlar her ne kadar bir piyon önde olsalar da e6 karesindeki ilerlemiş piyonu bariz bir hedefken b2 karesindeki diğer piyonu ise zayıflık olmaya mahkumdur. GM Vidit atlarını d5 karesine doğru yönlendirip şah kanadından piyon sürüşleriyle rakip kampta zayıflık yaratmaya çalışsa da GM Prag çift filin kuvveti ve güvenli şahıyla önce b2 piyonunu daha sonra e6 piyonunu kazanarak piyon öne geçti. Halihazırda savunması oldukça zor bir pozisyonu zaman sıkışmasında hatalar yapan GM Vidit, 30 dakikanın eklendiği 40. hamleye gelindiğinde kendini iki piyon geride kayıp bir kale finalinde buldu. Böylelikle büyük bir psikolojik olgunluk göstererek daha önce yapmış olduğu hazırlığa güvenen GM Prag çok önemli bir galibiyet almış oldu.

Açık kategorinin diğer karşılaşmalarının hepsi beraberlikle bitse de bir tek GM Firouzja - GM Caruana oyunu ciddi bir mücadeleye tanıklık etti. Siyah taşlarla Sicilya Savunmasını tercih eden rakibine 3.Fb5 Rossolimo varyantıyla cevap veren GM Firouzja oyunortasında bir piyon öne geçse de rakibinin çift fili ve neredeyse kusursuz savunması beyazların ikiye bir şeklinde vezir kanadında sahip olduğu piyon çoğunluğunu hiç süremeden berabereye razı olmasına sebep oldu. GM Nepomniachtchi – GM Gukesh mücadelesinde 12. Hamlede değişilen vezirlerden sonra piyon yapılarındaki simetri hiç bozulmadan birer birer taşlar değişildi ve kaçınılmaz bir beraberlikle oyun neticelendi. Benzer şekilde, GM Abasov - GM Nakamura karşılamasında da piyon simetrisi hiç bozulmadan yapılan değişimler hiçbir tarafa herhangi bir şans vermeden oyunu beraberliğe götürdü.

Kadınlar kategorisinde de açık kategorisindeki gibi üç beraberlik ve bir galibiyet kaydedildi. IM Vaishali ile Satranç365 eğitmenlerinden IM Salimova arasındaki mücadelede siyah taşlarla oynayan IM Salimova Petrof Savunmasını tercih etti. Buna karşılık, IM Vaishali son zamanlarda popülerlik kazanan 6.dxc3 ve hemen sonrasında uzun rok ile şah kanadı hücumu fikrini uyguladı.

 

10.Fd4 hamlesi daha önce pek oynanmadığından ötürü IM Vaishali’nin ev hazırlığı olmalıdır. Filini c1-h6 çaprazındansa a1-h8 çaprazına koyarak hücum şanslarını daha da arttırmayı hedefleyen beyazlar aynı zamanda siyahları c5 sürüşünü provoke ediyor. Eğer siyah piyonunu c5’e sürerse zayıflayacak olan d5 karesi ve d6 piyonu beyazın hali hazırda d hattında çiftlemiş bulunan ağır taşları tarafından çok kolay bir hedefe dönüşecektir. Fakat, siyahlar eğer c5 sürmeyecekse d4 karesindeki filin nasıl kovulacağı çok net değildir. Her ne kadar d4’teki fil henüz çok kuvvetli değilse de şah kanadındaki piyonlarla birlikte önemli bir kuvvete dönüşebileceğinden o fili kovmak çok doğal gözüküyor. Ancak, fili kovmanın kolay bir yolu olmaması siyahlar açısından oldukça rahatsız edici. Tüm bu zorluklar ve daha fazlası IM Salimova’nın zihnini kurcalamış olacak ki önümüzdeki dört hamle için 45 dakika civarında bir süre sarfetmiş. IM Salimova’nın bulduğu çözüm fili d7’den geliştirmek; Ke8 ile f8 karesini siyah fili için açmak ve atını da g4 karesi üzerinden e5’e transfer ederek veya siyah filleri f6 karesinden değişerek beyazın hücumunu durdurmak veya hiç değilse yavaşlatmak olmuştur.

IM Salimova eşitliğe oldukça yakınken agresif satrancıyla bilinen, bu pozisyonda da stilinden taviz vermeyerek ortalığı karıştırmaya çalışan IM Vaishali 14.Axf7 ile ortalığı karıştıran güzel bir hamle buldu. Şahı merkeze doğru çekip kendi fil çiftinin kuvvetini arttıran bu feda gerçekten de ilginçtir. IM Salimova’nın fedayı kabul etmekten başka yapacak çok bir alternatifi yoktur.

IM Vaishali, 16. Vd3 ile siyah şahın etrafında zayıflayan beyaz karelerden veziriyle yararlanmak istiyor. İki tarafında 20 dakikadan az süresinin kaldığı bu etapta IM Salimova 16… Fg5 ile doğru savunma olan 16… Ff6’yı bulamadı. Daha sonrasında rakibinin 17. Şb1 ile vermiş olduğu bir diğer şansı 17…Ae5 ile kaçırınca IM Vaishali ortaya çıkan pozisyonda üç piyon önde kalarak oyunu kazanmayı bildi.

GM Koneru’yu beyaz taşlarla GM Tan karşısına çıkartan eşleşmede ise taraflar ters bir Grünfeld açılışını tercih etmişlerdir. Beyaz taşlarla risk almamayı yeğleyen GM Koneru, 2020 Cebelitarık Turnuvası’nda temsilcimiz IM Ekaterina Atalık’ın GM Tregubov’a karşı oynadığı oyunu 28. hamleye kadar takip etti. Böylelikle çok hızlı bir şekilde beraberede anlaşılmış oldu. GM Lagno – GM Muzychuk karşılaşmasındaysa taraflar İspanyol açılışında birbirlerine bir üstünlük sağlayamasa da ağır taşların kaldığı oynanabilir bir pozisyon elde etti. Rakip şahın en ufak zayıflığını dahi çok acımasız bir şekilde değerlendirilebileceği ağır taş finallerine örnek olabilecek bir pozisyonda GM Lagno’nun hatası beyazı kazanç pozisyona getirdi. Ancak bu fırsatları ağır bir zaman sıkışmasında kaçıran GM Muzychuk, 40. Hamleyi doldurup ek zaman elde ettiğindeyse konum artık eşitliğe dönmüştü. Taraflar kısa bir süre sonra beraberede anlaştı. GM Lei beyaz taşlarla rakibi GM Goryachkina’ya karşı Evans Gambitini denedi! Bu heyecan verici ve 19. yüzyıldan kalma açılışta beyazlarla bariz bir avantaj elde edemese de gayet karmaşık bir pozisyon elde etmeyi başardı. Çinli GM rakibini zaman baskısına alsa da hata yapmadan doğru savunmayı bulmayı başaran Rus GM Goryachkina beraberliği sağladı.

Son Tur

Adaylar turnuvasının açık kategorisinde son tura girerken sıralama aşağıdaki gibiydi:

GM Gukesh’in yarım puan önde olmasına karşılık son turda siyah taşlara 8 puandaki GM Nakamura’yla karşılaşacak olması turnuvadaki heyecanı azaltmak yerine arttırıyordu. Bu eşleşmeye bir de 8 puandaki diğer iki oyuncunun GM Caruana – GM Nepomniachtchi şeklinde eşleşmiş olması adeta önceden yazılmış heyecan dolu bir finale işaret ediyordu. GM Nakamura – GM Gukesh eşleşmesinde GM Gukesh’e beraberlik hiç değilse eşitlik bozma maçlarını garantileyip turnuvayı kazanma umutlarını hala hayatta tutacakken beyaz taşlarla oynayan GM Nakamura’nın ise turnuvayı kazanıp Dünya Şampiyonluğu Maçı için galibiyete ihtiyacı vardı. Bunu başarmak için akla ilk gelen strateji tüm gemileri yakmak olsa da bunun alternatifi olarak beyaz taşlarla hafif baskısının olduğu uzun bir oyunu tercih etmekti. Nitekim GM Nakamura bu ikinciyi seçmişe benziyordu. Turnuva boyunca daha fazla tercih ettiği 1.e4’ten ziyade 1.d4’ü seçmesi bahsedilen stratejilerden ikincisine daha yakın olduğuna bir işaret olarak düşünülebilir. GM Gukesh Vezir Gambiti’ni hemen 2…dxc4 hamlesiyle kabul etti. Taraflar daha sonra nispeten bilinen hamlelerle beyazın izole bir vezir piyonu olduğu konumlara doğru ilerledi.

11…b4 hamlesiyle siyahlar beyazın olası hücumunu durdurmak istedi. GM Nakamura ise bu noktadan sonra oyunun çeşitli yerlerinde en hırslı hamleleri seçmektense daha temkinli oynamayı tercih etti. Ancak GM Gukesh’in doğru kararları sayesinde beyazlar herhangi bir avantaj elde edemedi. Fil çiftini uygun bir yerde vererek d4 piyonunu biraz inisiyatif karşılığında alan siyah, taşlarının iyi konumu ve zayıflığının olmaması sebebiyle bir sorun yaşamadı. GM Nakamura’nın 25. hamlede sunduğu vezir değişimi ise oyunu beraberliğin neredeyse kaçınılmaz olduğu konumlara götürdü.

Oyunun devamında da hatasız bir savunma yapan GM Gukesh oyunu rahat bir şekilde beraberlikle bitirdi.

Açık Kategorinin diğer karşılaşmasında iki tarafın da kazanma isteği açılış tercihlerine de yansıyınca seyir zevki yüksek ve heyecanlı bir oyun oldu. Vezir Gambiti’nin Ragozin varyantı oynanan açılışta siyahlar şah kanadı piyonlarını sürerken beyaz ise uzun rok atarak şahının güvenliğini vezir kanadında sağlamaya çalıştı. GM Caruana merkezi yararak bir avantaj elde etmeye çalıştı.

 

Buna karşılık, GM Nepomniachtchi ise h piyonuyla karşı oyun elde etmeye çalışırken şahını da vezir kanadına saklamayı tercih etti. Ancak oyunortasına gelindiğinde Amerikan yıldız avantajı eline almıştı.

Siyahların c hattındaki açmaz altında kalması ve d7’deki atının etkinsizliği beyazın avantajlarını teşkil ederken siyahın ilerlemiş h piyonu özellikle de bu pozisyonda 21…h4 sürmesiyle karşı oyununun temelini oluşturdu. GM Caurana doğru oyunuyla avantajını büyütürken GM Nepomniachtchi ise dirençli bir savunma ortaya koymaya devam etti.

28…Vc5 hamlesinden sonra beyazlar basit bir şekilde d7’deki atı kazanamazlar. 29.Vxc5 alınıp 29…bxc5 30. Kxd7 Kxd7 31. Fxd7’den sonra siyahların 31…h3 hamlesine karşı beyazın fili o piyonun vezir çıkmasına engel olamaz. Avantajını 30 dakikalık ek zamanın eklendiği 40. Hamleye kadar korumayı başaran GM Caruana zaman kontrolünden sonraki ilk hamlede büyük bir gaf yaparak avantajını yitirdi.

GM Caruana bu pozisyonda çok doğal gözüken 41.Şa1 hamlesini tercih etse bu büyük bir gaftır. Oyun esnasında anlaması oldukça zor olan pozisyonda 41.Şa2 hamlesinden sonra oluşacak olan 42…Vf7+ 43.Şa1 Ab3+ 44.Şb1 Vh7+ 45.Şa2 Vf7’den sonraki konumda atın iyi bir açarak şah karesi olmadığından dolayı beyazlar 46.Kxh2 alabilirdi. Fakat 41.Şa1 hamlesinden sonra gelinen konumda siyahların berabereye yetecek kadar kaynağı bulunmaktadır. Atını d3 karesine gelerek b2’den tehdit edeceği matların yanınca vezir c4 ile başlayan şahlar siyahların matına kadar gidebilir. Bu yüzden bu konumda beyazların pozisyonunu geliştirmesi mümkün değildir.

Ancak, daha sonra GM Nepomniachtchi’nin hatasıyla GM Caruana tekrar avantajı eline aldı. Kendi şahı güvende olmadığı için sadece çok ince ve mükemmele yakın bir oyunla galibiyet etmesi mümkün olan GM Caruana bir yerde yaptığı büyük bir hatayla avantajını tekrar kaybetti. İki piyona karşı bir piyonlu vezir finali siyah tarafından savunulması çok zor olmayan teorik berabereye evrildi. Nefes kesen mücadele 109 hamle sonunda berabereyle neticelendi.

Böylelikle GM Gukesh 2024 Adaylar Turnuvasını kazanarak tarihin Adaylar Turnuvasını kazanan en genç ismi olarak Çinli GM Ding Liren’e karşı Dünya Şampiyonluğu Maçına çıkmaya hak kazandı. Hindistan satrancı için yepyeni bir seviyeye işaret eden bu durum dünya satrancı için de birçok farklı anlama sahip. GM Magnus Carlsen’in domine ettiği yaş grubunun favori gösterildiği bu turnuvada ilk defa genç jenerasyondan biri satrancın en üst seviyesine diğerlerini yenerek çıktı. Genç jenerasyon için çok değerli bir başarı. Dünya Şampiyonluğu’nun bir Çinli ile bir Hintli arasında oynanacak olması ise dünya satrancının ekseninin “uzak doğu”ya kayıyor olduğu gerçeğinin çarpıcı ve göz ardı edilemez bir tezahürü olarak değerlendirilebilir.

Kadınlar kategorisinde son tura girerken durum aşağıdaki gibiydi:

Lider GM Tan’ın ikinciyle arasında net bir puan olması son tura girerken oldukça belirleyiciydi. Bir beraberliğin turnuvayı kazanması için yeterli olacağı karşılaşmada siyah taşlarla Sicilya’nın garip görünse de bilinen 2…a6 hamlesini tercih eden GM Tan, eşitlikten fazlasını formsuz rakibi GM Muzychuk’a karşı elde etse de kazanç için zorlamaktansa anlaşılır bir şekilde beraberliğe razı oldu. Böylelikle GM Tan Dünya Kadınlar Satranç Şampiyonu olan GM Ju Wenjun’a meydan okuma hakkını elde etti! Turnuvanın son sıralaması ise şu şekilde oldu:

2024 Adaylar Turnuvalarının Kazananları: Çinli GM Tan ve Hindistanlı GM Gukesh!