2025 FIDE Grand Swiss (Açık) ve Kadınlar Grand Swiss turnuvaları, 3–15 Eylül tarihleri arasında İpek Yolu’nun tarihi kenti Semerkant’ta düzenleniyor. Dünya Satranç Şampiyonluğu döngüsünün önemli bir parçası olan bu turnuva ilk olarak 2019’da düzenlenmişti. Turnuvanın önemini, tarihini ve nasıl seyrettiğini öğrenmek isteyenler TSF Yayın Kurulu tarafından yayınlanan detaylı olduğu kadar öğretici olan yazıya buradan ulaşabilirler. Turnuvadaki nakit ödül havuzu 855.000 Amerikan dolarıdır. Bunun 625.000’i Açık Grand Swiss’te 230.000 doları ise Kadınlar Grand Swiss turnuvasında dağıtılacaktır. Ancak bu turnuva herhangi bir açık turnuva gibi değildir. Turnuvaya katılmak için özel bazı şartların sağlanması veya organizasyon tarafından özel olarak davetiye alınması gerekir. Organizasyonun Açık kısmında 116 elit satranççı yarışırken bunların 18 tanesi 2700 ve üzeri ratinge sahiptir. Bu olağanüstü turnuvanın rating ortalamasıysa 2640’tır! Fakat bu turnuvaları cazip kılan şey ne Semerkant’ın büyüsü ne de nakdi ödüllerin hayalidir. Bu turnuvalarda ilk ikiye girmeyi başaran kişiler Dünya Şampiyonluğu maçına giden yoldaki son aşama olan Adaylar Turnuvasına doğrudan katılım hakkı verilmesi en cezbedici etkendir. Bunu başaran satranççılar Adaylar Turnuvası’nda yerlerini garanti edip Dünya Şampiyonluğu maçı oynama ihtimallerini epey arttırırlar. Bu prestijli turnuvada ülkemizi genç yıldızlarımız GM Yağız Kaan Erdoğmuş ve GM Ediz Gürel temsil ediyor.

Organizasyonun Kadınlar kısmındaysa 5 tanesi eski Kadınlar Dünya Satranç Şampiyonu olan 56 elit satranççı yarışıyor. Rating ortalamaları 2389’a varan bu 56 kişiden ilk ikiye girenler Adaylar Turnuvası’ndaki yerlerini garanti etmiş olacaklar. Rus GM Alexandra Goryachkina ile kısa süre önce Kadınlar Dünya Kupası’nı kazanarak büyükusta olan genç ve formda Hintli GM Divya Desmukh’un organizasyonun Kadınlar kategorisinde yarışmak yerine Açık kısımda mücadele etmeyi tercih ettiklerini belirtmekte fayda var. İki kategori için de bu turnuvanın satranç takvimindeki en zor turnuvalardan biri olduğunu ve her turun heyecanlı ve kıyasıya olduğunu söylemek çok yanlış olmaz.

Format ve Kurallar

Tur Sayısı: Turnuva 11 turlu İsviçre sistemiyle oynanır.
Katılımcılar: Açık kategoride 116, Kadınlar kategorisinde 56 oyuncu.
Zaman Kontrolü: İlk 40 hamle için 100 dakika, sonraki 20 hamle için 50 dakika ve oyun sonuna kadar 15 dakika; ilk hamleden itibaren 30 saniyelik ek süre. Böylesi çekişmeli ve elit turnuva için tam da gereken şey bol zamanlı ağır tempodur.
Eşitlik Bozma: Rakiplerin ortalama ratingi (cut-1), Buchholz cut-1, Buchholz, karşılıklı sonuç ve son çare olarak kura.

Özbekistan Satranç Federasyonu ve Uluslararası Satranç Federasyonu tarafından organize edilen bu turnuva Semerkant’ta yeni yapılmış olan ve içerisinde oteller, fuar alanı, yapay göl ve çeşitli binaları barındıran bir komplekste düzenleniyor.

Oyuncuların konakladığı otellerden birisi:

Turnuva salonu olarak kullanılan EXPO merkezinin girişi ve oldukça şık bir şekilde düzenlenmiş olan oyun alanı:

Turnuvada ayrıca seyircilerin, oyuncuları rahatsız etmeden turnuvayı takip edebilmeleri için şeritler kurulmuştur.

Oyunlar esnasında, turnuvanın resmi yayıncılığını üstlenen GM Evgeny Miroshnichenko ve IM Jovanka Houska’ya tahsis edilmiş bir yayın odası ile oyuncuların, oyunlarından sonra röportaj verdikleri, özenle düzenlenmiş bir alan mevcuttur.

Turnuvanın ilk turunda temsilcilerimizden GM Ediz Gürel 5. Seribaşı Alman GM Vincent Keymer’e karşı oyununda kırışmalı İspanyol devamyolunu tercih etti ve rahat bir şekilde oyunu berabere bitirdi. Diğer temsilcimiz GM Yağız Kaan Erdoğmuş ise rakibi GM Goryachkina’yı İtalyan açılışında beyaz taşlarla rok atmayıp daha agresif olan Kg1-g4 fikrini tercih etti. Konumdaki dinamizmi koruyan genç yeteneğimiz şah kanadından sürdüğü piyonlarla arttırdığı baskısı sonucu rakibi hataya zorlayıp turnuvaya galibiyetle başlamış oldu.

İkinci turda Yağız Kaan, Dünya Şampiyonu Gukesh ile 1. masada eşleşirken Ediz ise Ian Nepomniachtchi ile karşılaştı. Gukesh’in 1. d4 d5 2. c3?! tercihinden sonra avantajı elde eden Dünya Şampiyonuna karşı Yağız Kaan konumu eşitlemenin yolunu bulmakta zorlandı. Beyazın yavaş yavaş avantajını arttırdığı oyunda direnmeye çalışan temsilcimiz, Dünya Şampiyonu’nun yaptığı bir anlık hatayı iyi değerlendirerek oyunu beraberliğe taşımayı bildi. Ediz ise kuvvetli rakibine karşı Slav açılışında beyazın rok attığı vezir kanadına doğru piyonlarını sürerek açılıştan çıktığında dengeli bir konum elde etti. Ancak daha sonra hücumunu büyütmek adına taş feda eden temsilcimiz bu hücumdan bir şey çıkartamayınca taş geride kalıp oyunu kaybetti.

Üçüncü turda GM Erdoğmuş beyaz taşlarla GM Keymer ile karşılaştı. İspanyol açılışında beyaz taşlarla avantaj elde etti. GM Keymer vezir kanadından yarattığı karşı oyun neticesinde durumu eşitliğe kadar getirse de 35…Kxf3 hamlesiyle kaba bir hata yapmış oldu. Ancak 40. Hamlede eklenecek zamana kadar olan süresini harcayan temsilcimiz karışık varyantları kısa sürede hesaplayamayınca 40.Kxf7 hamlesiyle üstünlüğü kaçırdı. Eğer bir hamle sonra bu pozisyonu elde edip düşünme imkanı olsaydı kazanması muhtemelken 40. hamle talihsizliğiyle GM Keymer’i adeta elinden kaçırdı. GM Gürel ise GM Goryachkina ile oynadığı karşılaşmada İtalyan açılışında çok erken a4-a5 fikrini tercih etti. Rakibi karşısında yavaş yavaş avantajını büyüten temsilcimiz piyon yapısının kendi lehine olduğu fil-kale 5 piyona at-kale 5 piyonluk bir oyunsonuna geçti. Avantajını kullanmak için uğraşan GM Gürel rakibinin iyi savunması karşısında galibiyete ulaşamadı ve beraberlikle ayrıldı.

Dördüncü turda GM Yağız Kaan Hindistanlı GM Mittal Additya ile karşılaştı. Dinamik oyunuyla kurduğu baskıyı zaman sıkışmasında harika bir kombinezonla taçlandıran GM Yağız Kaan’ın oyununun Baran Demir detaylı bir şekilde aşağıda analiz etti. GM Ediz ise Özbek yeteneklerden IM Mukhammadzokhid Suyarov ile eşleşti. Siyah taşlarla Sicilya açılışını tercih eden temsilcimiz oyunu çok zorluk çekmeden eşitledikten sonra rakibiyle berabere kaldı.

Beşinci turda Yağız Kaan Özbekistan 1 numarası ve Dünya 11 numarası GM Nodirbek Abdussattorov ile karşılaşırken Ediz ise Hollandalı GM Max Warmerdam ile eşleşti. Ediz İspanyol açılışında gecikmeli kırışmalı varyanta girip rakip piyonların daha zayıf olduğu kale iki ata kale at fil oyunortasına geçiş yaptı. Şah kanadındaki piyonlarıyla rakibin taşlarını kısıtlayan Ediz yavaşça avantajını arttırdı. Sonrasında rakip şahı iyice kısıtlayan temsilcimiz etkin taşlarıyla rakibini mat ağına sokarak terk ettirdi. Yağız Kaan ise güçlü rakibine karşı Tarrasch savunmasını seçti. Açılışta yaptığı bir şüpheli hamle neticesinde vezir kanadı piyonlarının zayıf olduğu ve kale iki ata kale çift file karşı savunması oldukça zor bir oyunortasına girmek zorunda kaldı. Ancak daha sonra c4 karesinde yarattığı karakol ile ciddi bir direnç gösteren temsilcimiz savaşmaya devam etti. Piyon geri olarak girdiği at fil finalinde rakibinin en iyi tekniği gösterememesiyle birlikte harika bir savunma yapan Yağız Kaan oyunu piyon geri vezir finaline taşıdı. Kazanmak için çok uğraşan Özbek rakibine 190 hamle ve toplamda 8 saat 22 dakika dayanan 14 yaşındaki yıldız 50 hamle kuralıyla berabere almayı başardı. Turnuvanın şimdiye kadarki en uzun oyunundaki bu epik mücadele beraberlikle sonuçlandı. Oyunun başından sonuna kadar GM Yağız Kaan Erdoğmuş'un heyecanını yakalayan ChessBase India klibine buradan ulaşabilirsiniz.

Altıncı turda kendi antrenörü olan Azerbaycanlı GM Mamedyarov ile eşleşen GM Yağız Kaan, hızlı bir berabereyle serbest güne dün oynamış olduğu yorucu oyundan sonra yarım günlük ek bir dinlenme elde ederek girmiş oldu. GM Ediz ise aldığı galibiyetten sonra tecrübeli GM Pentala Harikrishna ile oynadı. Açılıştan rakibinin avantajını eşitliğe götüren yıldızımız oyunu berabere yapmakta zorlanmadı.

Turnuvada 6. Turdan sonra tek başına liderliği 2978 elo performansıyla 5 puan toplayan İranlı Parham Maghsoodloo elde etti.

Onu takip eden 5 tane 4,5 puanlı yarışmacı var. Bunların arasında ABD’li GM Abhimanyu Mishra turnuvanın 86. Seribaşısı olarak dikkatleri çekiyor. Amerikan genç yetenek GM Gukesh, GM Sarana ve GM Yangyi gibi kuvvetli büyükustaları yenerken diğer oyunlarından da beraberlikle ayrılmayı başardı. 15 tane 4 puanlı oyuncu arasında averaj farkıyla 7. Sırada olan GM Yağız Kaan Erdoğmuş da 2812’lik bir performans ve harika oyunuyla göz kamaştırıyor. GM Ediz Gürel de son iki turda aldığı bir galibiyet ve berabereyle tekrardan turnuvada form tuttu. Kadınlardaysa dört oyuncu diğer rakipleriyle olan aralarını biraz daha açmayı başardı. Altı turun sonunda Hintli GM Vaishali ile Rus GM Lagno 5’er puanla liderliği paylaşıyor. Onları takip eden Çinli IM Guo ile eski Dünya Kadınlar Şampiyonu Bulgar GM Antoaneta Stefanova 4,5’ar puanla liderlerin hemen arkasında. Farkı açan bu dört oyuncuyu 9 kişilik 4’er puanlı oyuncu takip ediyor.

10 Eylül Çarşamba günkü serbest günden sonra turnuva 11 Eylül Perşembe günü 7. Turla devam edecek. GM Yağız Kaan siyah taşlarla GM Hans Niemann’a karşı oynayacakken GM Ediz Gürel ise beyaz taşlarla Dünya Şampiyonu GM Gukesh ile karşılaşacak. İki temsilcimize de turnuvanın geri kalanında sonsuz başarılar diliyoruz.

Sayın Baran Demir siz okuyucularımız için 4. turda oynanan GM Mittal Aditya ile GM Yağız Kaan Erdoğmuş arasında oynanan oyunu analiz etti!

GM Mittal Aditya (2589) vs GM Yağız Kaan Erdoğmuş (2646)

1.c4

Yükselen Hint satrancı ile birlikte uluslararası arenada mücadele eden Hintli ustaların sayısı da oldukça arttı. M. Aditya da bu ustalardan biri. M. Aditya, aslında 1.d4 oyuncusu ve oldukça iyi sonuçları da bulunmakta. Fakat 1.c4 hamlesini de son zamanlarda oynadığını gördüm.

Veriler, Mega Database 2025’den alınmıştır.

Yine de aklıma şu soru takıldı. M. Aditya, karşısında Yağız Kaan gibi genç bir yeteneğe karşı en çok tercih ettiği 1.d4 hamlesiyle oyuna neden başlamadı? Cevabın Yağız Kaan’ın son zamanlarda tercih ettiği, Kabul Edilen Vezir Gambiti (1.d4 d5 2.c4 dxc4) varyantından kaynaklandığını düşünüyorum.

Veriler, Mega Database 2025’den alınmıştır.

1…e6 2.Ac3 d5 3.d4 (D)

M. Aditya’nın hazırlığını anlama noktasında bu konum üzerinde durmak istedim. Çünkü benzer pozisyonda Yağız Kaan, siyah taşlarla 3…Fe7, 3…Af6 veya 3…Fb4 hamlelerinden birini tercih etti.

Veriler, Mega Database 2025’den alınmıştır.

Yağız Kaan ise 3…dxc4 (D) hamlesiyle oyuna devam etti.

M. Aditya’nın bu tercih ile ilgili turnuva pratiğinin bulunmadığını gördüğümde aslında Yağız Kaan ve ekibinin bu oyuna ne kadar hazır girdiklerini anladım.

Veriler, Mega Database 2025’den alınmıştır.

Her iki tarafında hazırlık sürecinde birbirleriyle girdikleri savaşı çok net görebiliyoruz.

4.e4 c5 5.d5 exd5 6.exd5 Fd6 7.Fxc4 Ae7 8.h3 (D)

M. Aditya’dan yanlış bir tercih! Beyazın daha doğal ve etkili fikri; 8.Af3 oynadıktan sonra 0-0 ve Ke1 hamleleriyle hızlıca gelişime devam etmeliydi. Bu fikri daha detaylı incelemek isteyen okuyucularımız 2005 yılında Fransa’da liglerde oynanan oyuna buradan bakabilirler.

8…0-0 9.Af3 Ad7 10.0-0 Ab6 11.b3 Axc4 (D)

Yağız Kaan, bilgisayarın ilk hamleleri tercih ederek devam ediyor. Bu durum açılış hazırlığının derinliğini ve Yağız Kaan’ın pozisyona ne kadar hâkim olduğunu bizlere gösteriyor. Fil çiftini almak yerine Yağız Kaan, 11…Ff5 veya 11…Ke8 hamlelerinden birini tercih ederek de devam edebilirdi.

12.bxc4 Ag6 13.Ae4 (D)

M. Aditya, fil çiftini geri almaya karar verdi. Ancak siyah filin f5 karesine gelmesini engelleyecek olan 13.Vd3 veya 13.Fg5 f6 14.Fd2 ile e6 karesini ileri karakol (outpost) haline getirmek çok daha iyi olacaktı.

13…Ff5 14.Axd6 Vxd6 15.Vb3 b6 16.a4 a5 (D)

Yağız Kaan, bu tercih için yaklaşık 12 dk süre harcadı. Tabii ki de bu tip kararları vermek kolay değil. Çünkü b6 piyonu zayıfladı ve b dikeyi yarı açık dikey, bu yüzden beyaz bu zayıflığı hedef alabilir. Yağız neden böyle bir karar verdi? Bence bu kararın altında 2 sebep yatıyor. İlki f5 fili sayesinde b1 karesinin kontrol edilmesi ve beyazın hızlıca Kb1 ile piyona saldıramıyor oluşu. İkinci sebep ise Yağız Kaan, rakibin dikkatini vezir kanadındaki zayıflığa çekerek, şah kanadında atak fırsatları elde etmeye çalışması. Bu şekilde düşününce Yağız Kaan’ın dengesizlikler yaratıp oyunu dinamik hale getirmek istediğini anlıyoruz. Elit seviye hesap gücüne sahip olan Yağız Kaan’ın bu stratejisi oldukça mantıklı.

17.Ke1 Kfe8 18.Fe3 (D)

M. Aditya’nın 18.Fd2 ile açık dikey mücadelesine devam etmesi daha sağlıklı olurdu.

18…h6 (D)

Oldukça kullanışlı bir hamle, hem şahın güvenliği alıyor hem de g5 karesinin kontrolünü sağlıyor.

19.Ka2 (D)

19…Fe4 20.Ad2 (D)

M. Aditya, oyunda da olduğu gibi Fxc5 fikri için bu hamleyi tercih etti ancak şahını bu kadar yalnız bırakmak çok anlamlı gelmiyor. Bence daha iyisi 20.Fd2 ile oyuna devam etmekti.

20…Ah4 21.Fxc5 Vg6 (D)

Zwischenzug (ara hamle)! M. Aditya, 20.Ad2 oynarken bence bu hamleyi kaçırdı. Yağız Kaan, artık istediği dinamik konumları elde etmeye başladı. Bilgisayar analizlerinden bağımsız, Yağız Kaan’a karşı bu tip bir konum oynamakla, Magnus Carlsen’e karşı dinamik bir oyun sonu konumu oynamak arasında bir fark göremiyorum.

22.g3 Fg2 (D)

Yağız Kaan, hatasız oyununa devam ediyor. Eğer ki 22…bxc5?! 23.Kxe4 Kxe4 24.Axe4 Vxe4 25.gxh4 (D) varyantına girilseydi, siyahın berabere yapmaktan başka seçeneği olmayacaktı.

23.Fe7 Fxh3 24.Şh2 Ag2 (D)

Yağız Kaan, bu hamleye yaklaşık 10 dk süre harcadı. Analiz motorları beğenmese de rakip üzerinde baskıyı devam ettiren bu hamlenin pratik anlamda çok da kötü olduğuna inanmıyorum. Özellikle de 2 tarafta zeitnota girmeye bu kadar yaklaşmışken. Yağız Kaan, rakibini hataya sürüklemek adına pozisyonu olabildiğince karmaşık tutmaya devam etti. Daha iyi seçenek ise 24…Fd7 25.gxh4 Kxe7 26.Kxe7 Vd6+ 27.Vg3 Vxe7 (D) hamlelerinden oluşan varyanttı.

Yağız Kaan’ın bu varyantı gördüğüne eminim ancak tahtada daha fazla taşla oynamak istediğini düşünüyorum.

25.Ke5 (D)

25…f6™ 26.Vxb6 (D)

M. Aditya, hatasız oyununa devam ediyor. Yine de 26.Şxh3 fxe5 27.Şxg2 Kxe7 28.c5 Vf7 29.d6 Vxb3 30.Axb3 Kd7 31.cxb6 = (D) varyantıyla forse bir oyun sonuna geçmek daha mantıklı olurdu.

26…Af4 27.Ke4? (D)

M. Aditya saniyeler içinde oynadığı bu hamle ile birlikte tekrardan kendini kötü konumda buldu. Tabii ki de 27.gxf4?? Vg2# olduğundan dolayı olmazdı. Ancak kaleyi doğru yere oynamak çok önemliydi. Oyunu dengede tutan tek hamle 27.Ke3 (D) idi.

Bu hamlenin neden tek hamle olduğunu anlamak adına biraz daha derine inmek istiyorum. 27…Vh5 28.gxh4 Ff5+ 29.Şg2 Kxe7 30.Kxe7 Fh3+ 31.Şh2 Fe6+ 32.Şg2 Vf4 (D) varyantından sonra siyahın sürekli şah çekmek dışında başka bir seçeneği yoktu.

27…Vh5! (D)

28.Kxf4 Fg4! 29.Şg1 Kxe7 30.Ka1 Kaa8! (D)

Yağız Kaan, oyunda olmayan son taşı da atağa getirdi.

31.Kf1?! (D)

Açıkçası 31.Vb1 (D) hamlesinin de işe yarayacağını düşünmüyorum.

Çünkü 31…Ke2 32.Af1 Ff3 33.Kh4 Ve5 (D) varyantından sonra da beyaz kaybedecekti.

31…Fh3?? (D)

Ne derler bilirsiniz. “Zeitnot, tüm kötülüklerin anasıdır.”

Yağız Kaan, elde ettiği tüm fırsatı bir anda kaybetti. Kazanan tek hamle ise 31…Ke1! idi. Hamlenin mantığını daha iyi anlayabilmek adına örnek bir varyant vermek istiyorum. 32.Kxg4 Vxg4 33.Vxa5 Vh3 34.d6 K1e5 (D) siyah oyunu bitirirdi.

32.d6 Ke2 33.Kh4 Vf5 34.Vb5 K8e5 35.d7?? (D)

Süre sıkışmasında M. Aditya’dan, satranç kitaplarına geçecek hata geldi. Daha iyisi 35.Vb8+ Şh7 36.Vb1 Kxd2 37.Kh3 (D) ile vezirleri değişerek, dengeli bir kale oyun sonuna geçmek olacaktı.

35…Kxd2 36.Vb8+ Şh7 37.d8V?? 38.Vxf2!! (D)

Söylenecek hiçbir şey kalmadı. Yağız Kaan, sadece 30 saniyede bir satranç oyununu, bir sanat eserine dönüştürdü.

38.Kxf2 Ke1+ 39.Şh2 Kxf2+ 40.Şh3 Kh1 41.Şg4 f5+ 42.Şh5 g6# (D) 0-1

Satranç tarihine geçecek bu güzel oyunun analizini bitirmeden önce M. Aditya’nın matı görmesine rağmen terk etmeyip sonuna kadar oynamasından ötürü teşekkürlerimi sunuyorum.

Yağız Kaan’ın oyun sonrası analizlerini izlemek için
https://www.youtube.com/watch?v=vNQTMGToN2I

2025 FIDE Grand Swiss Turnuvası Özbekistan’ın Semerkant Şehrinde Başladı!

Son Haberler

Avrupa Satranç Kulüpleri Kupası Sona Erdi!

Avrupa Satranç Kulüpleri Kupası Başladı

Avrupa Takımlar Satranç Şampiyonası Sona Erdi!