2024-2025 Türkiye Satranç Birinci Ligi, 13-20 Temmuz 2025 tarihleri arasında Ankara Green Park Otel’de düzenlendi. Türkiye Satranç Federasyonu’nun organizasyonuyla gerçekleştirilen bu önemli ligde, toplam 24 takım mücadele etti.

Türkiye’de Ligler

Satranç Liglerinin ilginç dünyasıyla yeni tanışan okuyucular için kısaca özetlemek gerekirse Türkiye’de Satranç Ligleri 4 farklı seviyede düzenlenir. İlk olarak, kulüpler kuruldukları bölgelerde yöresel ligleri oynayıp kayıtlı oldukları bölgelerdeki kontenjanlara göre şampiyon olan ve arkasından sıralanan kulüpler aynı sene içerisinde oynanan Türkiye Kulüpler Satranç Şampiyonasına katılma hakkı kazanırlar. Buradaki mücadeleden sonra ilk 6’ya giren takımlar bir üst lige, yani Türkiye Satranç İkinci Ligi’ne çıkma hakkı kazanırlar. Türkiye Satranç İkinci Ligi’nden sonraki bir üst lig tahmin edileceği üzere Türkiye Satranç Birinci Ligi’dir. Ancak, biraz kafa karıştırıcı olmakla birlikte Türk Satrancı’ndaki en üst seviye Birinci Lig değil, onun üzerinde konumlanan Türkiye İş Bankası Satranç Süper Ligi’dir. Bu ligler arasında -şimdilik- döner turnuva olarak oynanan tek lig Süper Lig iken diğer ligler İsviçre usulü eşlendirmeyle 9 tur üzerinden oynarlar.

Yazımızın konusu olan Türkiye Satranç Birinci Ligi’nde bu sene mücadele eden takımlar bir önceki sezon Süper Lig’den düşen 3 ekip, geçen seneki Birinci Lig’de 4. ile 21. sıralarında yer alan takımlar ve İkinci Lig’den yükselen ilk 4 takımlardı.

Daha önce bahsettiğimiz gibi Birinci Lig 9 tur üzerinden İsviçre Sistemi ile hamle başına 30 saniye eklemeli ve tüm oyun için 90 dakikanın verildiği klasik zaman kontrolünde oynandı.

Takımlar listelerinde en az 8, en fazla 24 sporcu bulundurmakla yükümlüyken Türkiye’deki her spor liginin en can alıcı meselelerinden olan yabancı kuralındaysa ana listede en fazla üç yabancı sporcuya izin verilse de bu oyuncuların GM, IM, WGM ya da WIM unvanına sahip olması koşulan şartlardandır. Yani, yabancı bir oyuncu getireceklerin bu oyuncunun WFM, NM veya CM değil en azından IM ve WIM unvanlarına sahip olması bekleniyor.

Masa Düzeni

Takımlar her maça altı masada altı oyuncuyla çıkıyor, bunlar takımın rengi beyaz ise birinci masa beyaz; ikinci siyah; üçüncü tekrardan beyaz olmak üzere birinci masa ile takımın rengini birbirine bağlayıp geri kalanları beyaz-siyah mantığıyla dağıtıp bir maç için her takımda üç beyaz üç siyah olmasını temin ediyor. Altı masanın ilk dört masası genel oyunculara ayrılırken beşinci masa kadın sporcuya, altıncı masa ise 20 yaş altı bir sporcuya tahsis ediliyor. Yabancı kuralınca ana listeye üç yabancı yazılabilse de takımlar maçlara en fazla iki yabancı sporcuyla çıkabiliyordu.

Ligleri gerçekten özel kılan özelliklerden bir tanesi de satranç kadar bireysel bir oyunu takım olarak oynanmasıdır. İlk bakışta altı tane bireysel oyuncunun birbirlerinden bağımsız mücadelesi gibi görünen ligler aslında takım kaptanının listelerini oluşturmasından itibaren başlayıp aynı formayı giyen satranççıların birbirlerini tanıyıp bir takım olarak rakiple mücadelesine uzanan epey heyecanlı bir formattır.

2024-2025 Türkiye Satranç Birinci Ligi

Daha önce bahsedildiği gibi bu seneki Birinci Lig’de 24 takım yarıştı. Karaman Futbol Kulübü, Beyazkale Satranç Evi Spor Kulübü ve isim değişikliği yapan Hatay Büyükşehir Belediyesi Gençlik Spor Kulübü geçen sene Süper Lig’den düşen kulüpler olarak Birinci Lig’de yarışırken geçen sene Türkiye Satranç İkinci Ligi’nde birinci olan Resul Caner Satranç Akademi ve Spor Kulübü, ikinci olan Moda Spor Kulübü, üçüncü olan Göztepe Spor Kulübü ve dördüncü olan Akçakoca Satranç Spor Kulübü terfi ederek bu sene Birinci Lig’de yarışmaya hak kazanmışlardı. Birinci Lig’de yarışan tüm kulüpleri içeren final sıralaması aşağıdaki gibi oldu:

Toplamda 19 farklı federasyondan yabancı oyuncunun katıldığı Birinci Lig’de kulüplerin iki tanesi hariç hepsinin takım listesinde en az bir yabancı oyuncu vardı. Yalnızca İstanbul Teknik Üniversitesi Spor Kulübü ve Yalova Belediye Spor Kulübü yabancı oyuncu transfer etmeksizin sadece Türk oyuncularla oynadılar. Burada İTÜ’ye özellikle bir parantez açılması gerekir. Kurulduğu dönemden itibaren Türk satranççılarla oynamayı şiar edinen bu değerli kulübümüzün hala bu hassasiyetini koruyarak üst seviyelerde rekabet edebildiğini görmek çok sevindiricidir.

Turnuvayı takım olarak 6 galibiyet ve 3 beraberlikle 15 puan toplayan Konya takımı Yıldız Satranç Spor Kulübü şampiyon oldu. İlk iki masasını Azeri GM Misratdin Iskandarov ve IM Khazar Babazada’nin oynadığı, üç ve dördüncü masalarını ise Süper Lig ekiplerinden Denizsu Aquamatch’ten tanıdığımız Xavi-Iniesta ikilisi ayarında FM Selim Çıtak ve IM Melih Yurtseven’in paylaştığı, kadın masasında WCM Algı Acarbay’ın oynadığı ve 20 yaş altı masasını CM Kuzey Güleryüz’ün üstlendiği Yıldız Satranç Kulübü namağlup bir şekilde ligi kazanmayı bildi.

Birinci Lig’i ikinci bitirerek seneye Süper Lig’e çıkma hakkı kazanan ikinci takım ise 14 puanlı iki takımdan averaj farkıyla öne geçen Göztepe Spor Kulübü oldu. Birinci masada 2639’luk Sırp GM Velimir Ivic, ikinci masada Azeri GM Vugar Rasulov, üç ve dördüncü masalarda Türk FM’ler Volkan Sevgi ve Emre Emin Dedebaş, kadın masasını WCM Gülce Nehir Kara ve genç masayı da FM Zeki Berke Çaputçuoğlu üstenlendi. Son tura lider giren Göztepe ekibi bu turda sürpriz bir şekilde kaybetmiş olsa da ligi ikinci bitirerek Süper Lig’e çıkmayı garantilemişti. İki senede iki promosyon anlamına gelen Göztepe’nin hız kesmeyen yükselişi takdire şayandır. Spor tarihimizin köklü kulüplerinden olan Göztepe’nin futboldan sonra satrançta da Süper Lig’e yükselmiş olması camia adına güzel gelişmelerdendir.

Üçüncü olarak Süper Lig’e çıkmayı garantileyen son takım ise hem satranç tarihimiz açısından hem de spor tarihimiz açısından son derece değerli Beşiktaş Jimnastik Kulübü’dür. Son yıllarda eski şaşalı günlerini mumla arayan satranç şubesi, takımın yine efsane kaptanı IM Umut Atakişi tarafından canlandırılmış ve ait olduğu Süper Lig’e çıkmayı başardı. İlk iki masayı İranlı GM Aryan Gholami ve IM Seyed Kian Poormosavi teslim alırken üçüncü masada camiayla özdeşleşen IM Umut Atakişi, dördüncü masada CM Burak Uysal, kadın masasında Pelin Seyhan ve genç masada da CM Devran Dağhan yer aldı.

Ligde iddialı olmasına rağmen Süper Lig’e çıkmayı geçen sene olduğu gibi dördüncü olarak kaçıran Galva Metal Spor Kulübü oldu. Türk satranç efsanelerinden olup şu anda Marsilyalılara satranç öğreten GM Mert Erdoğdu’nun kaptanlığını yaptığı takım iki mağlubiyet ve bir beraberlikle üçüncülüğü ve dolayısıyla Süper Lig’e terfiyi bir puanla kaçırdı.

Liglerin ayrılmaz bir parçası olan masa ödül ve derecelerindeyse ilk üçe girenler şu şekilde oldu:

İkinci masa derecesi:

Üçüncü masada ilk üçe girenler:

Dördüncü masanın ilk üçü:

Kadın masasına geçmeden önce Satranç365 kurucusu IM Melih Yurtseven'in bu turnuvada 2456 elo performansıyla en yüksek performans gösteren Türk olduğunu belirtip kendisine tebriklerimizle daha fazla turnuva oynaması temennimizi iletiyoruz.

Kadın masasında dereceye girenler:

20 yaş altı genç masasındaki ilk üç ise:

Birinci Lig aynı zamanda bir sürü usta satranççının katıldığı bir turnuva oldu. Youtube'da 117B aboneli Satranç Dünyam isimli hesabın yaratıcısı FM Yasin Emrah Yağız turnuvaya katılanlar arasındaydı.

Benzer şekilde IMSatranç kanalının iki yaratıcısından biri olan IM Deniz Özen de Lig'de hamle yapanlar arasındaydı.

Seneye Türkiye İş Bankası Satranç Süper Ligi'nde yarışmaya hak kazanan üç kulübü tebrik eder, küme düşen diğer üç takımınsa bir an evvel geri gelmelerini dileriz.

Türkiye Satranç Birinci Ligi'nde Yıldız Satranç Spor Kulübü ile Galva Metal Satranç Kulübü arasında dördüncü turda oynanan maçta ligin en iyi performans gösteren Türk oyuncusu IM Melih Yurtseven'in FM Dinçer Taşdöğen'le dördüncü masada oynadıkları oyunu siz değerli okuyucularımız için Baran Demir analiz etti.

FM Dinçer Taşdöğen (2351) vs IM Melih Yurtseven (2339)

1.Af3 Af6 2.b3 (D)

Açılış teorilerinin derinleşmesi ile birlikte sporcuların masa başında verdiği kararlar da değişkenlik göstermeye başladı. Bazı sporcular uzun teorilerin olduğu net varyantlara girerken, Dinçer gibi pratik satrancı kuvvetli sporcular ise daha az incelenmiş bu tip sistemleri tercih etmektedir. Bu noktada Dinçer için ek bir parantez açmak istiyorum. Dinçer, Türkiye’nin en kuvvetli isimlerinden GM Barış Esen, FM Kerem Laçiner, IM Melih Yurtseven, IM Ufuk Sezen Arat, FM Çağatay Burcu, FM Yasin Sarı, FM Alperen Akdoğan gibi Antalya satrancının yetiştirdiği yeteneklerden biri. Pandemi dönemi ve akademik kariyerinin birleşmesiyle birlikte Dinçer, online satranca daha ağırlık verdi ve özellikle kurşun (bullet) tempoda Dünya’nın en iyilerinden puan alabilmiş, lichess ve chess.com platformlarında ratingini 3000+ yapabilmiştir. Bu varyantı ise Dinçer online satrançta tercih etmiş ve oldukça başarılı sonuçlar almıştır.

*Veriler Mega Database 2025’den alınmıştır.*

2…d5 (D)

Melih, bu varyanta karşı 2 defa …g6 hamlesini tercih etmişti.

*Veriler Mega Database 2025’den alınmıştır.*

Melih’in açılışta yaptığı değişiklik ise açıkçası beni şaşırtmadı. Açılış çalışırken, teorik çalışmalardan sonra mutlaka referans oyunlar incelenmelidir. Özellikle de sizden daha kuvvetli usta oyuncuların oyunları! Yazar ve antrenör olarak çok farklı teorilere çalışıyorum ve çok fazla referans oyun inceliyorum. Özellikle de referanslarda bizim ustalarımızın oyunlarına denk gelirsem mutlaka analiz ediyorum. Farklı açılışlarda Melih’in hatırı sayılır oyunlarına denk gelince ne kadar derin ve çeşitli bir açılış repertuarına sahip olduğunu anladım. Açıkçası Melih’e karşı hazırlık yapmak gerçekten çok zor. Siz değerli okuyucularımızın daha net anlayabilmesi için Melih’in 1.e4 ve 1.d4 hamlelerine siyahla verdiği cevapları paylaşmak istiyorum.

*Melih'in 1.e4 hamlesine karşı verdiği cevaplar.* *Veriler Mega Database 2025’den alınmıştır.*

Melih'in 1.d4 hamlesine karşı verdiği cevaplar. *Veriler Mega Database 2025’den alınmıştır.*

3.Fb2 Ff5 4.g3 h6 (D)

Erken …h6 fikrini ilk defa Amerikalı süper GM S. Shankland’ın çalışmasında görmüştüm. Siyah şu an için bir tehdit olmasa da Ah4 ile rakibin fil çiftini almaya çalışmasına …Fh7 ile karşılık vermek istiyor. Peki Ah4 şu an neden etkili bir fikir değil? Çünkü 4…c6 5.Ah4 Fe4 (D) hamlesi bulunmaktadır. Bu yüzden Beyaz e4 karesini kontrol etmeden bu fikri pek uygulamaz.

5.d3 e6 6.Abd2 Fh7 (D)

Melih’in bu kararı bence dizeceği yapı ile ilgili, çünkü Melih, Slav yapısı dizmeye karar verdi. Bu yüzden e4 tempolarını hiç düşünmek istemedi.

7.Fg2 Fe7 8.c4 0-0 9.0-0 a5 (D)

Melih’ten tematik bir fikir! Bu fikri ilk defa Polonyalı GM Krzysztof Jakubowski’nin oyununda görmüştüm. Normalde bu fikir …c6 sürüldükten sonra tercih edilirken bu konumda siyahın …c5 ya da …Ac6 seçeneklerini elinde bulunduruyor olması ciddi anlamda esneklik sağlar.

10.a3 c6 11.Fc3 (D)

Dinçer’den ilginç bir fikir! Amaç ise b4 sürerek vezir kanadında alan kazanmak. Açılışta ise Beyaz’ın en çok tercih ettiği hamle 11.Ka2 (D) idi. Amaç ise Va1 gelerek a1-h8 çaprazında vezir+fil bataryası oluşturmak.

11…Aa6

Beyaz’ın b4 fikrini engelliyor.

12.Vc2 c5!? (D)

Melih, bu hamle için yaklaşık 21 dk harcadı. Çok özel bir hazırlığın parçası olan bu hamleyi ya Melih hatırlamak için bu kadar süre harcadı ya da masa başında kendisi buldu. Amaç ise …d4 sürerek merkezde alan kazanmak ve a1-h8 çaprazını kapatmak istiyor.

*Veriler online databaseden alınmıştır.*

13.e4?! (D)

Dinçer, bu hamle için 10 dk harcadı. Beyazla oynayan ustalarda en çok bu hamleyi tercih ettiler ancak şüpheli bir karar olduğunu düşünüyorum. Beyaz’ın 13.cxd5 exd5 14.e4 d4 15.Fb2 (D) ile oluşan yapıya girmesi daha iyi olacaktı.

c4 karesinin kullanılıp kullanılamaması durumu konumun kaderini ciddi anlamda etkiliyor. Bu yüzden piyon sürüşleri veya kırışları ile karar verirken çok dikkatli olunmalıdır.

13…d4 14.Fb2 Vc7 (D)

Fikir oldukça doğaldır. Kalelerin bağlantısını sağlamak ve oyunda göreceğimiz gibi …Ad7 ile devam etmek.

15.h3 Ad7 16.Ah2 f5?! (D)

Süre baskısını daha da artırmak amacıyla oldukça hırslı bir hamle geldi Melih’ten. Daha doğal ve üstünlüğü koruyan hamle ise işlevsiz duran a6 atımızı b8 karesine dönmek ve devamında …Ac6 gelerek oyuna dahil etmektir. Bu tip manevralara yeniden gruplandırma yapabilmek için başvuruyoruz.

17.exf5 exf5 18.Kae1 Fd6 19.Adf3?! (D)

Dinçer, taşlarını şah kanadına getirmek amacıyla bu hamleyi oynamış olabilir. Ancak daha etkili fikir 19.f4 (D) hamlesine aitti.

Bu sayede rakibin fil çifti etkisini yitirirken, aynı zamanda siyahın …f4 sürüş fikirleri de ortadan kalmış olurdu.

19…Kf6 20.Ke2 Kaf8 (D)

Oyunda olmayan son kale de oyuna dâhil oldu.

21.Kfe1 Aab8 22.b4! (D)

Dinçer, en dirençli hamleyi buldu. Fikir 22…axb4 23.axb4 cxb4? 24.Axd4 ile b2 filinin çaprazını açarak kazanç konum elde etmek.

22…axb4 23.axb4 Ac6 24.bxc5 Fxc5 25.Vb3 f4 (D)

Melih, oldukça aktif bir konum elde etmeyi başardı. Dinçer için zorluk ise sadece konumda Melih’in aktif olması değil aynı zamanda ciddi bir süre baskısı altında kalmasıdır. Özellikle böyle dinamik konumlarda, kritik anlar çok fazla oluşur ve o anlarda doğru kararlar verebilmek için yeteri kadar süreye sahip olunmalıdır.

26.g4 Fb4 (D)

27.Axd4 Ac5 28.Va2? (D)

Biraz önce sözünü ettiğim kritik anlardan biri geldi. Dinçer doğal olarak vezirini güvenli bir kareye kaçtı ve konumdaki dengeyi tamamen kaybetti. Peki dengeyi devam ettiren varyant neydi? 28.Axc6 muhteşem bir vezir fedası 28…Axb3 29.Axb4 Va5! (29…Kg6? 30.Fd5+ Şh8 31.Ke8+-) 30.Fd5+ Şh8 31.Fc3 (D) ile beyaz muhteşem aktif taşları sayesinde konumu kompanse etmeyi başarırdı.

Bu varyantları hatta daha fazlasını görebilmek için Dinçer’in yeterli süresi yoktu.

28…Fxe1 29.Ac6 Kxc6 30.Fxc6 Fxf2+ (D)

Zwischenzug! (Ara hamle)

31.Kxf2 Vxc6 32.Fa3? Ka8! (D)

33.Kxf4 Axd3 34.Kd4 Vf6 35.Kd6 Kxa3 (D) 0-1

Melih’ten muhteşem bitiriş. Eğer 36.Vxa3 alınsaydı 36…Vf2+ 37.Şh1 Fe4+ 38.Af3 Fxf3# ile oyun sonuçlanacaktı.

Türkiye Satranç Birinci Ligi Ankara’da Tamamlandı!

Son Haberler

2025 FIDE Grand Swiss Turnuvası Sona Erdi!

2025 FIDE Grand Swiss Turnuvası Özbekistan’ın Semerkant Şehrinde Başladı!

Türkiye İş Bankası Satranç Süper Ligi’nde Şampiyon Bayegan Pendik Satranç Spor Kulübü Oldu!